جابجايي درختان امري است كه به طور معمول و همه ساله در فصل كاشت، از نهالستان ها به مقاصد نهايي كاشت انجام مي شود. اما آنچه در اين نوشتار بيشتر مورد توجه بوده است، جابجايي درختان مسن تر يا چند ساله اي است كه به دلايل مختلف مكان فعلي زيست شان، مناسب نبوده و قطع آنها نيز به صرفه نمي باشد و نياز است تا بعد از انتقال، در مكاني ديگر – از فاصله چند متري گرفته تا ده ها كيلومتر دورتر- كاشت مجدد2 شوند. چنين فرآيندي مستلزم طي مراحل گوناگون و ظرافت ها و پيچيدگي هاي خاص خود است.
به طور كلي مراحلي كه در فرآيند جابجايي درختان مطرح است عبارتند از:
- ارزيابي جابجايي و تخمين موفقيت انتقال يك درخت
- زمان جابجايي
- انتخاب مكان
- ريشه كني درخت
- ذخيره (نگهداري موقت) و حمل و نقل درخت به محل مورد نظر براي كاشت مجدد
- كاشت مجدد درخت
- مراقبت هاي بعد از كاشت مجدد شامل آبياري، استفاده از خاك برگ و مواد مغذي مكمل، هرس، حمايت هاي مكانيكي و…
ارزيابي جابجايي يك درخت و برآورد ميزان موفقيت پروژه انتقال
هنگام اخذ تصميم براي جابجايي يك درخت چند سؤال مطرح مي شود:
– آيا درخت آن قدر سلامت هست كه بتواند يك جابجايي اساسي را تحمل كند؟
– آيا درخت مورد نظر، از لحاظ اندازه، امكان جابجايي دارد؟
– چه كسي، كدام شركت يا نهادي با كدام امكانات و تجهيزات توانايي انجام صحيح اين كار را دارد؟
– محل مناسب جايگزين از لحاظ اكولوژيكي، فيزيولوژيكي و … با توجه به جميع شرايط لازم كدام است؟
– اين كار مستلزم صرف چه هزينه اي است و آيا از لحاظ اقتصادي اين پروژه مقرون به صرفه است؟
– كدام اقدامات مديريتي بعد از كاشت مجدد لازم است تا بقاي درخت تضمين شود؟
در مورد سلامت درخت در حال حاضر و قبل از جابجايي و امكان بقاي آن بعد از كاشت مجدد در محل جديد لازم است كه كارشناسان خبره و متخصصين رشته هاي مختلف از جمله خاك شناسي، اكولوژي، گياه پزشكي و… در مورد اين پروژه تحقيق و بررسي كرده و نظرات خود را ارائه دهند؛ هر چند كه با وجود در نظر گرفتن جميع جوانب نيز نمي توان تضمين كاملي براي بقاي سلامت درخت بعد از كاشت مجدد در محل جديد ارائه داد.
يكي از عوامل پيش بيني كننده موفقيت در انتقال، شكل منظم و متقارن تاج درخت مي باشد. هر چه تاج درخت نسبت به قطر تنه آن كوچك تر باشد، تخمين زده مي شود كه حجم توده ريشه اي نسبتاً فشرده تر است و شانس بقاي درخت بعد از جابجايي در اكثر موارد بيشتر مي شود. تعيين سن درخت هنگام انتقال و برآورد عمر باقيمانده آن نيز از عوامل مهم در تصميم گيري براي جابجايي آن است.
ارزيابي يك انتقال
الف) جابجايي هر درختي نياز به ارزيابي كامل دارد و براي اين كار يك چهارچوب كلي ارزيابي مورد نياز است.
علاوه بر اين، ميزان بالقوه موفقيت جابجايي بايد در مراحل اوليه مشخص شود. در اين زمينه دو معيار عمده مطرح است:
- ارزش گياه شناسانه، كه مبتني بر ارزيابي هاي پيش توسعه اي و تطبيق با استانداردهاي حفظ و مراقبت از درختان در مراحل مختلف توسعه و ساخت و ساز در مكان هاي مختلف است.
- ارزش هاي اقتصادي و بصري، كه براساس ارزيابي هاي مالي، خسارات وارده بر منظر و اموال عمومي انجام مي شود.
عوامل مورد بررسي به طور خلاصه عبارتند از: انداره درخت، طول عمر مفيد باقيمانده، اهميت جايگاه درخت در منظر، حضور و موقعيت درختان ديگر، وابستگي به محل، شكل، عوامل ويژه.
ب) بعد از اين مرحله بايد يك سيستم امتيازدهي براساس معيارهاي بالا، تشكيل داد. در كشورهاي پيشرفته، دو گروه از متخصصان، يك گروه در زمينه ارزش هاي گياه شناسانه و ديگري در زمينه ارزش هاي اقتصادي و بصري و معماري منظر، اين وظيفه را به عهده دارند. با اين سيستم، فضاي سبز شهري از حيث ارزيابي كامل ارزش هر درخت، در موقعيت مناسبي قرار خواهد گرفت. از آنجايي كه فرآيند جابجايي درختان، امري هزينه بر است و تنها برای درختان واجد ارزش زياد به صرفه است، انجام اين كار كارشناسي ضروري است.
بررسي ميزان موفقيت يك انتقال
قبل از انتقال يك درخت بايد بتوان ميزان تقريبي موفقيت جابجايي را سنجيد. جابجا كردن درختان به آنها تنش وارد مي كند. چنين تنشي سبب مرگ درخت يا از بين رفتن جلوه ظاهري آنها مي شود. به ویژه گياهاني كه به درجاتي از بيماري دچارند، احتمال تسليم شدن آنها در برابر تنش حاصل از انتقال بيشتر است.
يك نهال جوان كه تازه از نهالستان آمده نسبت به يك درختچه يا درختي مسن تر كه جابجا شده، زودتر مستقر و به رشد بر مي گردد و مزايا و منافع بيشتري براي محل جديد زندگي خود به همراه خواهد داشت. درختچه ها بهتر از درختان توانايي مقاومت در برابر انتقال را دارند. درختان برگ ريز بهتر و بيشتر از هميشه سبزها، گونه هاي داراي ريشه هاي سطحي بهتر از آنهايي كه ريشه هاي عميق دارند و درختان جوان بيشتر از مسن ترها اين فرآيند را تحمل مي كنند. همچنين بعضي گونه ها به طور طبيعي قابليت تحمل پذيري بيشترين نسبت به انتقال دارند. به طور كلي هنگام تصميم گيري براي انتقال يك درخت بايد به مواردي مثل قدرت تحمل گونه، موفقيت گياه، فصل انتقال، موقعيت مكاني كاشت مجدد، تجهيزات مورد نياز و مراقبت هاي ويژه پس از كاشت مجدد توجه كرد. از اقدامات پس از كاشت مجدد مي توان بسته به اندازه درخت، افزودن خاكبرگ به اطراف درخت تا شعاع معين، حفاظ كشي دور درخت به اندازه محيط ريشه اي به منظور جلوگيري از فشرده شدن بيش از حد و فشار به ريشه، اندازه گيري ميزان رطوبت خاك و آبياري مداوم در حد نياز و استفاده از محرك هاي ريشه اي ذكر كرد.
1- Transplantation
2- Replanting
راهنمای جابجایی و انتقال درختان - قسمت اول (120.4 KB)
تعداد دانلود: 3
زمان آخرین دانلود: جمعه, 11 دسامبر 2015
------------------------------------------------------------------------------------------