روش هاي جابجايي
روش دستي (جعبه گذاري)
روش دستي شامل دو مرحله است كه بسته به نوع درخت از چند روز تا چند هفته يا بيشتر به طول مي انجامد. در روش دستي، اولين قدم كندن زمين توسط كارگر به صورت دايره اي يا مربعي شكل به دور درخت و به اندازه تخميني محيط ريشه درخت مي باشد كه بسته به اندازه درخت ساعت ها طول كشيده و نياز به نيروي كار فراوان و همراه با آسيب هاي ريشه اي خواهد بود.
در طي حفاري، قسمت هاي بسياري از ريشه به سبب كم حجم تر كردن آن به منظور جای گيري در جعبه هاي چهار وجهي كه به دور توپ ريشه اي ساخته خواهند شد، قطع مي شود. بايد به خاطر داشت كه به علت هزينه بر بودن نيروي كار و مصالح مورد نياز و حمل و نقل آسان تر، در اين روش تا حد امكان از جعبه هاي كوچك تري استفاده خواهد شد كه اين امر به نوبه خود مستلزم برش هاي بيشتر ريشه اي براي كاهش حجم و اندازه ريشه هاست.

بعد از اين مرحله، تخته ها در چهار طرف به يكديگر چفت شده و با سيم هاي فلزي كه به دور آنها پيچيده مي شود، محكم مي شوند.
چنين درختي را سپس غرقاب كرده يا خاك آن را غني سازي مي كنند تا بتواند تنش ناشي از برش هاي ريشه اي و جعبه گذاري و بسته بندي را از سر بگذراند. سپس به مدت حداقل 4 هفته درخت را در همان مكان باقي مي گذارند.
اين زمان 6 هفته هم درنظر گرفته مي شود تا مراحل بازتواني درخت بهتر طي شده و خاك درون جعبه همراه با ريشه ها چسبندگي بهتري پيدا كنند. بعد از 4 تا 6 هفته آبياري و مراقبت، زمان آغاز مرحله بعد يا ته بندي جعبه است. درته بندي ابتدا بايد با استفاده از الوارهاي نرم، چهارچوب هايي تهيه شده و بين وجوه جعبه و تنه درخت قرار داده شود: اين كار باعث حمايت تنه درخت در زماني مي شود كه درخت را به يك طرف خوابانده يا مايل كرده و ريشه هاي بيرون زده را قطع مي كنيم. در اين مراحل همواره بايد دقت شود خاك از ريشه جدا نشده و از خاك جعبه به بيرون ريخته نشود. با اين شرايط درخت مجدداً در شرايط تنش قرار مي گيرد. اكنون زمان آغاز جابجايي درخت است كه به روش هاي مختلف از جمله استفاده از زنجير و سيم بكسل، لودر، جرثقيل، كرين و… انجام مي شود.

روش ماشيني
در روش ماشيني 80-90% نيروي كار انساني حذف مي شود. استفاده از دستگاه هاي مخصوص، كار ريشه كني و انتقال همزمان صورت مي گيرد كه بسته به اندازه درخت و تنوع دستگاه ها، نوع حمل متفاوت است. بيل هاي مكانيكي و هيدورليكي اين دستگاه ها توپ ريشه اي را تقريباً به طور كامل در بر گرفته و بخش كمتري از ريشه هاي فرعي قطع مي شود و در نتيجه تنش كمتري هم به درخت وارد مي گردد. سپس درخت به محل جديد حمل شده و مجدداً كاشته مي شود. در تصاوير زير انواعي از اين ماشين آلات ديده مي شود.

مراحل جابجايي ماشيني
تيغه هاي دستگاه را باز كرده و آنها را به حالت كاملاً باز با استفاده از بازوهاي هيدروليكي در موقعيت بالاتر از سطح زمين قرار مي دهند.
با تيغه هاي بالا رفته و درگاه كاملاً باز به درخت نزديك شده و دستگاه را در موقعيت صحيح در مجاورت درخت قرار مي دهند.
دستگاه بايد طوري استقرار يابد كه فاصله درخت تا هر يك از تيغه ها برابر باشد.
دستگاه به صورت هيدروليكي بسته شده و قفل مي شود.
بخش انتهايي دستگاه به سمت پايين حركت كرده و تيغه ها به درون خاك فرو مي روند. اپراتور در تمام مراحل به دقت بايد عمليات را زير نظر داشته باشد.
با قرارگيري كامل تيغه ها در عمق خاك به پايان مرحله اول چرخه عملياتي مي رسيم. در اين مرحله تثبيت كننده ها پايين رفته و استخراج عمودي توپ ريشه درخت انجام مي شود.
تيغه هاي قاشقي شكل (spades) با جمع شدن و پيوستن به يكديگر، خاك و ريشه را به صورت پيوسته به هم و به شكل توپي شكل برداشت مي كنند.
سپس درخت به صورت عمودي به طرف بالا كشيده شده و از زمين خارج مي شود و به كمك دستگاه به حالت افقي درآمده و بر پشت كاميون قرار مي گيرد

زمان جابجايي
زمان انتقال درختان و درختچه هاي خزان كننده و هميشه سبز، فصول بهار و پاييز است. درختان خزان كننده را در بهار يا اواخر زمستان هاي نه چندان سرد همزمان با شروع باز شدن يخبندان تا زمان جوانه زني برگ ها مي توان جابجا كرد. در پاييز، اين زمان جابجايي از زمان آغاز تغيير رنگ برگ ها تا زمان شروع يخبندان است. اگر چه همه درختان و درختچه ها را بهتر است كه در فصول بهار و پاييز جابجا كرد اما در مورد بعضي گونه هاي نرم چوب مثل بيد، سپيدار، و غان بهتر است كه اين عمل در بهار انجام شود. درصورت اقدام به جابجايي در فصل پاييز بهتر است كه انتقال درختان هميشه سبز نسبت به خزان كننده ها زودتر انجام شود تا زمان كافي براي تشكيل ريشه هاي جديد وجود داشته باشد. اين درختان حداقل به 6 هفته زمان قبل از آغاز يخبندان نياز دارند. در بهار، درختان هميشه سبز را تا 4 هفته بعد از رويش برگ هاي درختان خزان كننده نيز مي توان كاشت مجدد كرد. اين كار باعث مي شود تا درختان تازه كاشت شده آب كافي دريافت كنند.

انتخاب مكان
تفاوت هاي زيادي در نيازهاي محيطي هرگونه درختي يا درختچه اي وجود دارد. تنها زماني مي توان درختي را منتقل كرد كه مكان مبدا و مكان كاشت مجدد از لحاظ شرايط مختلف زيست محيطي از جمله نور، رطوبت، حرارت، نوع خاك، قرار داشتن در معرض باد و … براي يك گونه مشخص تا حد امكان همسان باشند. تمامي گياهان براي رشد و گسترش ريشه و تاج خود نياز به فضا دارند. بنابراين هنگام كاشت يا كاشت مجدد هر درخت و درختچه اي بايد به اندازه گياهان بالغ و موقعيت آن در محيط در آينده توجه ويژه شود.
خصوصيات خاك، اغلب عاملي محدود كننده براي بقاي گياه است. گاهي خاك براي رشد درخت نامناسب است و نياز به زهكشي يا غني سازي قبل از كاشت مجدد دارد. انجام آزمايش كامل خاك در مناطقي كه كيفيت خاك نامعلوم مي باشد لازم است.

حفر زمين
در فرآيند انتقال هرگز نبايد اجازه داد كه ريشه هاي گياه خشك شود. از 3-2 روز قبل از جاكني درخت، بايد آن را آبدهي كرد. قبل از كندن زمين، بايد شاخه هاي پاييني درخت يا درختچه را تا حد امكان بست تا طي مراحل كندن، حمل و نقل و كاشت مجدد آسيب نبينند. با انجام علامت گذاري روي تنه درخت مي توان درخت را در مكان جديد با همان جهت گيري اوليه، كاشت مجدد نمود. با جهت گيري صحيح درخت مي توان از آفتاب سوختگي ساقه ها نيز جلوگيري كرد.
هنگام ريشه كني يك درخت براي جابجايي بايد تا حد امكان سيستم ريشه اي را دست نخورده و با كمترين تغييرات باقي گذارد. درختان خزان كننده 4-3 ساله را مي توان با ريشه هاي عريان جابجا كرد. درختان برگ ريز مسن تر و تمامي هميشه سبزها را تنها زماني مي توان به طور موفقيت آميز جابجا كرد كه توپي از خاك به دور ريشه باقي مانده باشد. ريشه بيرون زده و درمعرض هوا، بايد به وسيله پارچه هاي ضخيم گوني يا با روكش هاي پلي اتيلن پوشانده و محافظت شوند. جهت حفظ ريشه در برابر باد و آفتاب از هيچ كوششي نبايد فروگذار كرد و همواره بايد آنها را مرطوب نگاه داشت.

اندازه توپ ريشه و اندازه گودال
به طور معمول در مورد درختان و درختچه هاي برگ ريز، توپ خاك دور ريشه بايد:
داراي عرض 30-20 سانتي متر و عمق 15 سانتي متر به ازاي هر 3 سانتي متر قطر تنه درخت باشد.
به عنوان مثال درختي به قطر 5 سانتي متر نياز به توپ ريشه اي بين 60-45 سانتي متر عرض و حدود 30-25 سانتي متر عمق دارد.
براي محاسبه وزن توده ريشه اي قبل از جابجايي آن از رابطه زير استفاده مي شود:
0/0226   × (عرض توپ× عمق توپ)   = وزن توپ ريشه اي
(kg)           (cm)     (cm)                     (Kg)
به عنوان مثال درختي به قطر تنه 5 سانتي متر داراي توپ ريشه­اي به وزن حدود 30 كيلوگرم خواهد بود.
45 × 30 × 0/0226 = 30/51 (Kg)

براي اطمينان از سلامت ريشه ها در هنگام انتقال، بايد توپ ريشه اي را به وسيله پارچه كنفي به صورت كامل و پيوسته محافظت كرد. بدين منظور مي توان توپ ريشه اي گوني پيج شده را به وسيله طناب و توري سيمي محكم بست.
براي كاشت مجدد درخت، گودال حفر شده را بايد به اندازه اي در نظر گرفت كه توپ ريشه بدون برخورد و اختلال به راحتي در آن قرار بگيرد. در مورد درختان كوچك، از هر طرف بايد حدقل 15 سانتي متر فاصله بين توپ ريشه و زمين وجود داشته باشد. اگر توپ ريشه­اي بزرگتر باشد (بيشتر از يك متر قطر) بايد حداقل 50 سانتي متر از اطراف فاصله داشته باشد. بهتر است كه گودال حفرشده، قطري به اندازه دو برابر حجم توپ ريشه اي را دارا باشد.
هنگام حفر گودال خاك رويي و خاك زيرين را بايد به صورت جدا از هم نگاه داشت. خاك رويي را در صورت نياز تا 0/25 حجم كلي آن با مكمل هايي مانند خاك برگ يا كودگياهي مخلوط مي كنند.
نكته: شرايط خاك زيرين خيلي حائز اهميت نيست؛ چرا كه ريشه هاي عمقي بيشتر وظيفه حمايتي براي گياه دارند و ريشه هاي تغذيه كننده عمدتاً در سطح واقع شده اند. از اين رو براي خاك عمقي و كف گودال نياز عمده اي به مواد مغذي وجود ندارد. درصورت استفاده زياد از مواد آلي، مشكلاتي در آينده براي درخت به وجود خواهد آمد؛ بدين صورت كه به واسطه پوسيدگي و تجزيه آنها خاك نشست كرده، فشرده شده و درخت دچار كمبود اكسيژن مي شود. خاك زيرين را فقط در صورتي كه واقعاً دچار فقر مواد آلي باشد بايد دور ريخت و با خاك جديد جايگزين نمود.

نگهداري و حمل و نقل
درختان و درختچه هايي كه براي انتقال از جا كنده شده اند بايد در اسرع وقت كاشت مجدد شوند. توپ ريشه اي همواره بايد به وسيله مواد نم دار كه حافظ رطوبت هستند (گوني هاي كنفي، كرباسي، پلاستيك و غيره) پوشانده شود. در صورت استفاده از مواد پلاستيكي براي پوشاندن توپ ريشه اي بايد در مكان هاي سايه و به مدت كمتر از يك روز مورد استفاده قرار گيرند؛ چرا كه در غير اين صورت سبب خفگي ريشه خواهند شد.
هنگام نگهداري قبل از كاشت مجدد، درخت بايد در برابر نور مستقيم خورشيد، باد و دماي نامناسب محافظت شود. اگر درختي را نتوانيم فوراً كاشت مجدد كنيم بايد ريشه آن به وسيله مالچ و خاك مرطوب پوشانده شود و در مكان سايه قرار گيرد.

در تمامي موارد نبايد اجازه داد تا ريشه خشك شود. هنگام حمل و نقل درختان با وسايل نقليه بايد ريشه و تاج آنها را در برابر باد و ساير عوامل تهديد كننده محافظت كرد.



"دانلود فایل های پیوست مطلب"
-----------------------------------------------------------------------------------------
راهنمای جابجایی و انتقال درختان - قسمت دوم (532.9 KB)
       تعداد دانلود: 2
       زمان آخرین دانلود: جمعه, 11 دسامبر 2015
------------------------------------------------------------------------------------------