تعریف مبلمان شهری و انواع آن
در فضای خشن میان ساختمانها و بناها وسایل و ضمائم مکملی نیاز است تا زندگی شهری را سامان بخشد. تجهیزاتی که مانند اثاث خانه امکان زندگی درفضای محصور میان سنگ و شیشه فراهم آورد. این عناصر جریان حرکت، سکون، تفریح، بهداشت و … را در شهر تنظیم می کنند و به آن روح می بخشند. مبلمان شهری به مجموعه وسیعی از وسایل، اشیاء و دستگاه ها، نمادها و عناصری گفته می شود.که چون در شهر و خیابان و در کل در فضای باز نصب شده اند و استفاده عمومی دارند به این اصطلاح معروف شده اند.
در انتخاب جایی برای نشستن معمولاً استفاده کوتاه مدت و یا بلند مدت در نظر است. نشستن بلند مدت الزامات و تسهیلات خاص خود را می طلبد مانند فرم؛ مدولاریته؛ ارگونومی و قطعات اضافی، برای استفاده کوتاه مدت هم می توان ترکیب ساده و متنوع تری را در نظر داشت. نیمکت های یکپارچه با گلدان یا نیمکت های دیواری و پایه کوتاه روی دیوار، مانند صندلی ایستگاه های اتوبوس.
به تعبیر دیگر نیمکت ها و صندلی های خیابانی با استفاده کوتاه مدت در دسته بدون پشتی و بلند مدت در گروه نیمکت های با پشتی قرار می گیرند. دسته اول در تکمیل فضاهای معماری ساخت عمومیت بیشتری دارند. معمولاً در اکثر این نشستگاه ها اهداف زیبایی شناسی و تزئینی رعایت گردیده و کمتر به راحتی آنها توجه شده است. همچنین نزدیک کردن آنها به اجزایی تندیس وار در محوطه های مورد نظر طراحان، عرفی رایج شده است.
حالتهای مختلف نشیمنگاه
- پشت به پشت بدون هیچ تماسی.
- رو در رو برای ایجاد مکالمه و صحبت.
- نشستن در کانون توجه و فعالیت مانند میدان و تفریحگاه ها.
- نشستن برای مقاصد خاص مانند سرپناه ایستگاه اتوبوس یا کافه.
- نشستگاه های مدولار که در واحدهای کوچک قابلیت ایجاد فرم گرد و منحنی را دارند و به ویژه برای گرداگرد درخت و گلدان مفیدند.
- نیمکت و صندلی دنج و پنهان که با گل کاری یا گیاه پایه بلند گلدانی ادغام می شود و فضای کاملی را با خصوصی سازی مناسب خلق می کند.
مکان یابی
مکانهای نشستن از عناصر مهم مبلمان به حساب می آیند و برنامه ریزان و طراحان با مجهز کردن فضاهایی از شهر با این عناصر، محیطی جهت توقف و آرامش و فراهم کردن امکان رفاه عابرین به وجود می آورند. همچنین زیبایی خاصی به مناظر خیابانی می توان بخشید.
تا حد ممکن وسایل نشستن باید در جایی نصب شوند که از برخی عوامل جوی به ویژه باد در امان باشند. استقرار آنها باید بر اساس چیدمانی منطقی صورت بگیرد تا از معلق ماندنشان در سطح خیابان و فضای مورد استفاده جلوگیری شود. چیدمان نادرست به سادگی باعث ایجاد حس شلوغی و مزاحمت در مکان استفاده می گردد. تعدادی از نیمکت ها و صندلی های خیابانی را در سایه و تعدادی دیگر را در آفتاب قرار می دهند آنهایی که در گذرگاه قرار می گیرند نباید مزاحمتی در رفت و آمد مردم ایجاد کنند. نیمکت باید طوری موقعیت دهی شده باشدکه فرد به جای نگاه کردن به مردم و ترددشان طبیعت و مناظر اطراف رامشاهده کند. نیمکت ها باید حداقل منظر دو سویه داشته باشند و به افراد گزینه های متنوعی برای انتخاب ارائه دهد مانند: آفتاب؛ سایه؛ آرامش، فعالیت و … .
مکان یابی مناسب مبلمان شهری
گلدان خیابانی
زمانی در شهر از گلدان استفاده می شود که امکان کاشت مستقیم درخت و درختچه در زمین نیست. گلدان محاسن زیادی برای نمایش گلها و گیاهان زینتی در منظر شهر دارد. همچنین از گلدان برای ایجاد مانع، احیای محیط، غنای بصری، تلطیف مکان کاهش بصری ارتفاع دیوارها و برخی ساختمان های بلند و خشک؛ القای فرم های مینیاتوری معماری متمایز ساختن مسیر پیاده از سواره و از این قبیل استفاده می شود.
گلجای و نیمکت با مصالح طبیعی
نیمکت و تبلیغات
در نقاطی که امکان استفاده از تابلوی تبلیغاتی در ارتفاع وجود ندارد می توان با کمترین هزینه از نیمکت ها بدین منظور استفاده کرد. با اینکه تجربه ثابت کرده این نوع تبلیغات در معرض فرسودگی و تخریب بیشتری قرار دارند ولی به دلیل کم ارتفاع بودن و نزدیکی به عابرین بازده تبلیغاتی قابل توجهی برخوردارند.
نیمکت و گلجای
یک برنامه منظم مداوم آبیاری با 3 تا 4 بار تعویض گلهای فصلی در خلال بهار و تابستان می تواند به سیمای شهر طراوت و سر زندگی ببخشد. غنای بصری و انواع گلها و گیاهان کیفیت فصول و دگرگونی در احوال را برجسته تر می سازد و گذران زندگی را دلپذیرتر می کند.
استفاده از پشتی نیمکت در امر تبلیغات
طرح نیمکت جهت استقرار زیر سایه درختان
تخریب آنها و آسیب به دلیل همپوشانی از جهات مختلف کمتر می باشد از طرف دیگر به دلیل سنگین بودن مجموعه امکان جا به جایی و شکستن وجود ندارد.
تلفیق محلی برای نشستن وگلجای
تلفیق نیمکت و گلجای و سطل زباله
انواع پایه ها و تابلوهای تبلیغاتی
انواع پایه ها وتابلوهای تبلیغاتی
نیمکت و آبنما
به منظور کاهش تعداد پایه های عمودی صرفه جویی در فضا و جلوگیری از آشفتگی بصری از پایه های منبع نوری جهت نصب گلجای تابلو و پارک دوچرخه می توان اسنفاده کرد. به علاوه میتوان با ترکیب علائم راهنمایی با تابلوهای تبلیغاتی تنوع بیشتری به محیط بخشید.
آب به عنوان یک عنصر طبیعی نقشی پر رنگ و قوی در مناظر و به خصوص مبلمان شهری دارد. گذشته از آیات و احادیث (و من الماء کل شی حیء) استفاده از آن در مبلمان شهری شاخص و تعیین کننده است. می توان با استفاده از ترکیب نیمکت و آبنما علاوه بر ایجاد محیطی شاداب و با طراوت به تلطیف هوای فضای اطراف کمک کرد.
تلفیق محلی برای نشستن و آب نما
نمونه هایی از ترکیب مبلمان و بیان مزایا و مشکلات آن
به منظور تقویت روحیه همگرایی و ایجاد ارتباط بین شهروندان و تنوع بخشیدن به مبلمان شهری استفاده از نیمکت هایی با ترکیب هایی همگون و بدیع ضروری به نظر می رسد.
کمتر مکانی است که برای نشستن افراد در نظر گرفته شده باشد ولی فاقد گل و گیاه وچمن باشد، تاثیری که این عناصر به خصوص گلهای معطر رنگی در تلفیق با سایر عناصر مبلمان شهری بر انسان دارد خود به خود برآورنده محیطی آرامش بخش و دلپذیر خواهدبود.
می توان در مناطق گرمسیر کشور نیز از گل و گیاه ویژه آن اقلیم همراه با صرفه جویی در مصرف آب با مدیریت صحیح و برنامه ریزی دقیق آبیاری به نحوی در ترکیب با نیمکت های شهر استفاده کرد.
در بازارهای شلوغ و پر سروصدا با تابلوهای نامنظم می توان از تابلوهای تبلیغاتی با چیدمان صحیح و استفاده به جا در تلفیقی ماهرانه و بدیع با مکان های نشستن یا انواع پایه ها در به وجود آوردن منظری مناسب کمک کرد.