کاربرد گياهان در معماري منظر
تاثيرگياهان براي کنترل شرايط اقليمي خرد
كنترل تابش نور خورشيد و درجه حرارت
كنترل باد يا جريان هوا
كنترل رطوبت هوا، بارندگي، يخبندان
تقسيم فضا
گياهان در معماري به عنوان ابزار طراحي و فضاسازي مي توانند مورد استفاده قرار گيرند. با توجه به شكل و حجم انفرادي و انبوه هر گونه و تركيب حجم ها و شكل هاي گونه ها، مي تواند به عنوان يك فرم معماري مؤثر فضا را بسازد.
صفحه كف
صفحه كف به صورت يك كف عملكردي و هم به صورت يك كف فضايي در محيط و منظر ديده مي‌شود.
مواد: مواد صفحة كف مي‌تواند بسيار متنوع باشد. هر يك از اين مواد در شرايط فيزيكي و كاربردي متفاوت، رفتار منحصر به فردي دارد و هر يك بر حس مكان درك شده از طريق خاص خود تاثير مي‌گذارد. انواع گياهان (چمن ها، گياهان پوشانندة زمين و بوته ها، كه هر يك اندازه، بافت، رنگ و ويژگي هاي ديگري مخصوص به خود دارند.)
صفحة بالاي سر
صفحه بالاي سرمان، سقف فضايي است. اين صفحه مي‌تواند از آسمان همه جا حاضر كه روزها آبي و وسيع و شب ها درخشان است، تا سقف هاي سخت ساختماني در خارج از بنا متغير باشد. مي‌تواند مانند توري كه برگ هاي اقاقيا كه در كمترين نسيمي مي‌لرزند سبك و دلباز باشد.
از نظر عملكردي و جسمي، صفحة بالاي سر ما را از بعضي عوامل، مانند گرماي خورشيد، باران، تگرگ و تا حدي برف، حفظ مي‌كند. از نظر رواني احساس پناه و امنيت را القاء مي‌كند. اين صفحه به دليل ويژگي و رنگي كه به نور خورشيد مي دهد و سايه هايي كه بر ديوارها و زمين ايجاد مي كند، در تغييراتي كه در كيفيت و رنگ نور ايجاد مي كند مي تواند احساس منحصر به فردي را به وجود بياورد.
احساس «در زير چيزي قرار داشتن»، از نظر ادراكي، احساسي منحصر به فرد است.
صفحة بالاي سر اين احساس را بيان كرده، تا حد زيادي حس محصور بودن را القاء مي كند اين احساس با نزديكتر شدن سقف به ارتفاع چشم ها شدت مي يابد.
سطوح شفاف موجب حفاظت ما مي شوند و مي توانند در ويژگي، كيفيت و رنگ نور تغييراتي پديد آورند. ضمناً مي توانند با جمع شدن برگها بر صفحة بالاي سر، نقوشي مبهم بر روي زمين زير سقف به وجود آورند.
صفحات سوراخدار بالاي سر، مخصوصاً آنهايي كه با گذشت زمان حركت كرده و يا دگرگون مي شوند، مي توانند با گذراندن نور و انداختن آن بر روي سطح كف يا سطح عمودي زيرين، جلوه هاي خاصي را به وجود آورند. با عبور نور از اين سوراخ ها، خطي از نور از ميان فضا عبور مي كند و يا نقوش لكه لكه اي را بر سطح زمين به وجود مي آورد.
اگر نور از سقف مشبك آلاچيقي عبور كند، سايه هاي زاويه دار و ريتم دار به وجود مي آورد و اگر از ميان سايبان پر سوراخ برگهاي درخت عبور كند، نقوش تور مانند رقصاني را بر زمين مي سازد با تغيير فصل ها و دگرگون شدن زاوية تابش آفتاب و شرايط برگها، نوري كه از ميان برگها عبور مي كند و شكل سايه ها نيز تغير مي يابد. سايه هاي انبوه تابستان، پس از ريختن برگها در زمستان، به سايه هاي شاخه شاخه تبديل مي شوند.
از آنجا كه صفحة بالاي سر بيشتر احساس مي شود تا اينكه مستقيماً مشاهده مي گردد، احساس تغيير و حركت و ويژگي نوري كه از ميان صفحة بالاي سر عبور مي كند، معمولاً در ادراك فضائي و حس مكان اهميت بسيار زيادي دارند.
ايجاد سيماي كف و سقف توسط گياهان
عوامل مؤثر در نقش انواع گياهان به عنوان كف و سقف شامل دو دسته اند:
الف) مقدار محصور كردن
- كامل
- شكسته
ب) ارتباط بين سه عامل
- تراكم
شفاف (نورگذر)
نيمه شفاف (نيمه نورگذر)
مات (نور ناگذر)
- بافت
نرم و ظريف
متوسط
زبر و خشن
- مقياس
بزرگ
كوچك
شكل هاي تركيبي و مفرد سقف و كف ايجاد شده توسط گياهان
سيماي كف و سقف به واسطه موارد زير شكل مي گيرد:
فرم هاي گياه، اندازه گياه، تراكم گياه، بافت گياهان در تركيب با گياهان و گياهان در تركيب با فرم هاي زمين
لبه ي فضا
لبه ي فضا كه در فاصلة نزديك به ارتفاع چشم ما قرار دارد، اگر چه بخش نسبتاً كوچكي از ميدان ديد ما را تشكيل مي دهد، در ادراك فضايي اهميت فوق العاده اي دارد.
با آن كه صفحات كف و بالاي سر، بر كاربري، ويژگي و سازمان فضا تاثير مي گذارند و حتي مي توانند بر وجود واحدهاي فضايي دلالت كند، اما محصور بودن فضا در ارتفاع چشم بيننده معمولاً لازمة ايجاد حس واقعي محصور بودن است.
لبة، فضا را محصور مي كند، خط ديد را قطع كرده و ميدان ديد را تعريف مي كند. فاصلة يك لبه تا لبة مقابل اندازة مطلق فضا را تعيين كرده و سهم بزرگي در مقياس درك شدة فضا دارد. نسبت ارتفاع لبه به فاصلة ديد، ميزان محصور بودن را تعيين مي نمايد.
وقتي كه فرد در جستجوي خلوت و تنهايي است، لبة فضا بسيار مطلوب است. لبة فضا در ايجاد رمز و راز يا هيجان، پنهان كردن مناظر ناخوشايند و جلب توجه به سوي مناظر خوشايند (از طريق قابل گرفتن يا نظاير آن)، تعريف واحدهاي فضايي و دست يابي به بسياري از مقاصد فضايي ديگر نيز مفيد است. فضاهاي موفق، معمولاً داراي لبه هايي غير شفاف هستند كه عوامل خارجي ناخواسته‌اي را كه مي‌توانند حس مكان مورد نظر را از بين ببرند حذف كرده و مناظري كه اين حس را تشديد مي كنند در قاب قرار مي دهند.
لبه مي‌تواند سه عملكرد متفاوت داشته باشد، اول همان طور كه در بالا بررسي شد، فضا را محصور مي كند. دوم به صورت زمينه اي است كه ادراك عناصر تنديس وار جلوي آن را افزايش مي دهد. اگر لبه نقش زمينه را به عهده گرفته است، نبايد در جلب توجه با عناصر جلوي آن به رقابت بپردازد، بلكه بايد جلوة آن عناصر را بيشتر نمايان سازد. به طور كلي، اگر لبه با ويژگي هاي آن عناصر، مانند خط، فرم، رنگ و بافت، تضاد داشته باشد مي تواند جلوة آنها را افزايش داده و به ادراكشان كمك كند. مثال مجسمة سنگي سفيد كه داراي خطوط منحني نرم است، در برابر تودة گياهي درشت بافت به رنگ سبز تيره بهتر جلوه گر مي شود. پوستة خشن و سفيد تنة درخت غان يا سپيدار كه در حال كنده شدن از تنه است در برابر زمينه اي صاف و تيره بهتر نمايانده مي شود.
سومين عملكرد لبة فضا، قرار دادن مناظر در قاب است. يك لبة نسبتاً بسته مي‌تواند كم كم توجه را به سوي مدخل هایي كه نمايان مي‌شوند از نظر بصري به صورت بخشي از لبه در مي آيند و به اين ترتيب جزئي از فضا مي شوند. ايجاد قالب مناسب مي‌تواند كاملاً حس مكان ادراك شده را افزايش دهد.
لبه به صورت ابزار بيان جهت
لبه مي‌تواند چشم را به سمت زمينه هايي كه از نظر بصري اهميت دارند هم هدايت كند.
ويژگي لبه
از آنجايي كه لبة فضا غالب ترين لاية بصري است در تعيين ويژگي فضا اهميت خاصي دارد. اگر ويژگي لبه، كاربري مورد نظر و حس مكان را تقويت كند و اگر ساير لايه هاي فضا اين ويژگي را تشديد كنند، عناصر مختلف فضا، مرتبط با يكديگر به نظر خواهند رسيد. مكان به صورت منسجم و قابل فهم درخواهد آمد و استفاده كننده، كيفيتي روشن را درك خواهد كرد. اين احساس وضوح، در استفاده كننده حس تفاهم ايجاد كرده و فضا راحت و دلپذير به نظر خواهد رسيد.
لبة فضا مي‌تواند بسيار متنوع باشد. لبه اي گياهي و داراي خلل و فرج باشد (و سايه هاي تيره اي در پشت آن ديده شود)، كه بر ماهيتي پيوسته و پر راز و رمز دلالت كند. لبه ممكن است بسته و فشرده باشد و مانند صفحه اي عمودي جلوه گر شود. بر عكس ممكن است لايه لايه باشد و تا فاصله اي طولاني امتداد پيدا كند. مثلاً، معمولاً در امتداد لبة جنگل كه رو به آفتاب است، با چنين منظره اي مواجه مي‌شويم.
محتوا و هدف
طراح بايد لبة فضا را با توجه به هدف طرح ايجاد كرده و ويژگي لبه را به خصيصه و روحيه فضائي مورد نظر، ويژگي هاي ساير لايه ها، كاربري مورد نظر و اجزاء موجودي كه قرار است در فضا يا لبة آن قرار داشته باشند مربوط سازد.
با طراحي لبه فضا مي توان مقاصد متعددي را عملي ساخت. مثلاً اين لبه مي تواند اجزايي را احاطه كرده و به اين ترتيب آنها را به يكديگر اتصال دهد. مي تواند حصار ايجاد كرده بر خلوت بيفزايد و يا عناصر نامطلوب بصري را حذف كند، يا مي تواند باز شده، عناصر دور دست را در قاب قرار دهد و آنها را به سايت متصل كند.
لبه را مي توان به صورت خطي غالب بيان كرد كه چشم را به درون تركيب هدايت كرده، يا بر عناصر خاصي تاكيد مي‌كند. اين لبه مي تواند رنگ را وارد فضا كرده و يا زمينه اي خنثي به وجود آورد كه عناصر داخلي در برابر آن به نمايش در مي آيند. مي تواند طوري طراحي شود كه توجه را جلب كرده و يا توجه را از عناصر بصري يا ساير عناصر حسي كه موجب آشفتگي خاطر مي شوند منحرف سازد.
فرم
فرم لبه، اندازه فضا را تعيين مي كند و بر مقياس و تناسب ادراك شدة فضا تاثير مي گذارد. به علاوه، ويژگي لبه را مي توان طوري طرح كرد كه روحية خاصي را به فضا ببخشد. فرم هاي مستطيلي در نقشه و وضعيت لبة عمودي مي تواند ويژگي هاي معمارانه را در محيط و منظر مطرح سازد. شكل هاي منحني در نقشه و لبة طبقه طبقه مي توانند احساس لبة جنگل را القاء كنند.
در فصل مشترك لبه با صفحة كف و يا تقاطع لبه با صفحة بالاي سر، مي توان با به حداكثر رساندن تضاد، خط غالبي را به وجود آورد. اين خط مي تواند براي هدايت چشم به كار رفته و ويژگي آن روحيه و حال خاصي به فضا بدهد. چنين خطي مي تواند چشم را به گسستگي در حصار هدايت نمود و بيننده را كمك كند كه عنصري را كه در فاصلة دور قرار دارد و حس مكان بيشتري را القاء مي كند، كشف نمايد. مثلاً ساحلي دور دست كه به صورت منظرة يك استخر آب در قالبي قرار گرفته است.
لبه مي تواند طوري طراحي شود كه انرژي ها را به سمت داخل متمركز نموده يا آنها را به سمت خارج هدايت كند. لبه مي تواند فشرده يا متخلخل باشد تا تاثير خاصي به وجود آورد و يا كشيده شود تا همانند يك رشته پالايه هاي (صافي) رواني اثرگذار باشد.
کيفيت فضايي (با استفاده از پوشش گياهي) - قسمت دوم (181.7 KB)
تعداد دانلود: 19
زمان آخرین دانلود: یکشنبه, 14 ژانویه 2018
------------------------------------------------------------------------------------------