در ترسیم و تصور منظر یک مجموعه تاریخی آنچه بیش از کالبد بنا اهمیت دارد، بررسی باورها و اعتقادات، فرهنگ و روش زندگی مردمان هم عصر با آن مجموعه است که در شکل گیری آن فضا سهم به سزایی دارند.
متاسفانه کمبود امکانات در گذشته، منابع مکتوب قابل ملاحظه ای در اختیار ما قرار نمی دهد. گاه داستان ها و افسانه های بازمانده از اقوام، تنها منابعی هستند که پرتوهایی بر دوران تاریخی آنها می افکنند؛ لذا بررسی آنها از دیدگاه های مختلف انسان شناختی دارای ارزش فراوانی است. افسانه ها بازتاب تمایلات، آرمان ها و باورهای توده مردمان دیروز است و راه یافتن به آنها می تواند در باز زنده سازی منظر یک مجموعه تاریخی مفید واقع گردد.
مجموعه تخت سلیمان یکی از مهمترین آثار تاریخی ایران می باشد که از هزاره اول پیش از میلاد تا قرن یازدهم هجری نشانه هایی از حیات بشری در آن یافته شده است. افسانه ها و روایت های متعددی که درباره این مجموعه وجود دارد، از اهمیت آن در دوره های مختلف تاریخی حکایت می نماید. این مجموعه همواره از تقدس خاصی در باور مردم برخوردار بوده است.
آثار حضور انسان در اين منطقه از هزاره اول قبل از ميلاد به ثبت رسيده و آثاري از دوره هاي مختلف تاريخي در آن يافته شده که آتشکده آذرگشنسب به عنوان مهمترين نشانه دوره ساساني و کاخ ايلخاني آباقاخان مربوط به قرن يازدهم هجري از مهمترين نشانه هاي تاريخي بر جاي مانده بر روي اين تخت هستند. زندان سليمان مکاني مقدس متعلق به قرن هشتم ق. م. و در سه کيلومتري شرق تخت سليمان واقع گرديده است. هر دو محل، زندان و تخت سليمان، تا حد زيادي وابسته به ويژگي هاي بستر طبيعي و زمين شناسي خود هستند. زندان به سبب تپه مخروطي شکل و تو خالي با دهانه عميق صد متري اش و تخت به دليل حضور درياچه اي به عمق 120-60 متر و چشمه آب گرم در عمق آن، از تمام چشم اندازهاي هم عصر خويش متمايز مي باشند. چشمه هاي آب گرم فراواني که در غرب کوه زندان قرار دارند، از جمله ويژگي هاي مختص اين مکان بوده که قدرت مجذوب کننده اين منطقه را براي سکونت و بزرگداشت طبيعت و گزينش چنين محيطي براي برپايي يکي از مهمترين معابد دوره ساساني، توجيه مي نمايد.
از نظر هزاران زائری که در طول سال به زیارت این آتشکده خاموش می آیند، این دریاچه از تقدس خاصی برخوردار است. بنا به روایتی که هیچ سند مکتوبی برای آن یافته نشد، دریاچه تخت سلیمان یکی از سه «چاکرا» کره زمین بوده و دو چاکرای دیگر اهرام ثلاثه مصر و کعبه معبود مسلمانان می باشد. این سه نقطه از کره زمین در کنار شاه چاکرای فلات تبت در 24 ساعت از 12 ماه سال انرژی مثبت زمین را متصاعد می نمایند. هر چند هیچ سند مکتوبی برای اثبات این ادعا در دست نیست، اما مراجعه متعدد متافیزیسین ها به این مکان جهت مراقبه، خود فرضیه ای است برای این ادعا که اثبات آن در مجال این مقاله نمی باشد.
فردوسي نيز در شاهنامه از پنج آتشکده نام برده و بيش از همه ذکر از آذرگشسب کرده، در نسخه هاي معتبر شاهنامه 61 بار نام اين آتشکده آمده و اين خود دليل بر اهميت آن است، تقريباً هر جا که پهلوانان شاهنامه سوگند مي خورند به آذر گشسب سوگند ياد مي کنند. (نفیسي، 1383: 147)
در حال حاضر روستای نصرت آباد نزدیک ترین سکونت گاه بشری به این صفه می باشد. ساکنان این آبادی در حدود یکصد و پنجاه تا دویست سال پیش از روستای احمد آباد اولیا و سفلی در حدود 7 کیلومتری تخت سلیمان به این مکان آمده اند. شاید بتوان گفت مهمترین دلیل شکل گرفتن این آبادی، وجود آجرهای مرغوب و آماده موجود در خرابه های تخت سلیمان برای خانه سازی و چشمه همیشه جوشان دریاچه برای کشاورزی بوده است.
با وجود این که بسیاری از افسانه ها با کالبد این مجموعه منطبق نیست اما مردمان آبادی های اطراف، اعتقاد راسخی به افسانه های مربوط به تخت سلیمان دارند، افسانه هایی که با زندگی آنها آمیخته است، مجموعه منسوب به تخت سلیمان هیچ گاه حضور این شخص را تجربه نکرده، در واقع باید تخت سلیمان را بخشی از ثروت افسانه ای این پیامبر دانست که سال ها پس از مرگ خداوند به او بخشیده است. همه این روایت ها و افسانه ها را باید دلیلی برای تأکید بر تقدس این مکان در باور مردمان دیروز و امروز دانست، اعتقادات و باورهایی که اگر در باز زنده سازی این مکان نادیده گرفته شود سبب بی هویتی منظر ترسیمی جدید خواهد شد.

"دانلود فایل های پیوست مطلب"
-----------------------------------------------------------------------------------------
ترسیم منظر ذهنی «تخت سليمان» بر اساس افسانه ها و روايت هاي موجود (58.8 KB)
       تعداد دانلود: 2
       زمان آخرین دانلود: سه‌شنبه, 24 نوامبر 2015
------------------------------------------------------------------------------------------