در پی سفر علمی- پژوهشی دانشجویان معماری منظردانشگاه تهران به شهر قزوین به اطلاعات جامعی در مورد این شهر دست یافتیم که در زیر به بررسی آنها می پردازیم. این سفر یک روزه، به سرپرستی جناب آقای دکتر سیدامیر منصوری در تاریخ 86/09/01 انجام شده است. هماهنگی سفر توسط انجمن علمی معماری منظر دانشگاه تهران صورت گرفته است.
اولین بنایی که بازدید شد میمون قلعه بود. میمون قلعه بنایی است مربع شکل به ابعاد تقریبی 70*70 متر که از خشت های 30*30 سانتی متری با ملات شفته ساخته شده است. این بنا دو طبقه بوده که پلان طبقه فوقانی قرینه بوده و از یک سالن چلیپایی به ابعاد 21*21*3 متر تشکیل شده که در اطراف آن اتاقهایی با مساحت های متفاوت قرار گرفته اند. گذشت زمان پوشش این طبقه را کاملا از بین برده اما برخی شواهد وجود گنبدی را بر فراز فضای مرکزی مسلم میسازند.
طبقه زیرین میمون قلعه شامل یک شبکه راه های ارتباطی می باشد که از شرق تپه با سه تونل به غرب تپه منتهی می گردد و یک تونل شمالی-جنوبی این تونلها را به هم متصل می سازد. این دو طبقه توسط پلکانی مارپیچ به هم ارتباط می یابند. در ورودی قلعه تا کنون شناسایی نشده و احتمال می رود که در ضلع شمالی قلعه قرار داشته است.
تصویر ورودی کنونی قلعه
این قلعه توسط هشت برج در بر گرفته شده و نمای آن جهت محافظت در برابر حملات و شرایط جوی آجری بوده است.
اگرچه برخی این قلعه را از بقایای مدینه موسی که به امر موسی الهادی خلیفه عباسی به سال 168 هجری بنا گردیده می دانند و برخی قلعه را منسوب به میمون بن عون کاتب مرابط قزوین به اجازه موسی الهادی می نمایند، سفالینه های بدست آمده قدمت بنا را تنها تا دوره آل بویه به عقب می برد.
اینهم دروازه تهران در شهر قزوین که فقط از کنار آن عبور کردیم…
مسجد جامع کبیر قزوین یکی از بزرگترین مساجد ایران و به سبک چهار ایوانی است. آثار معماری چند دوره در آن مشاهده می گردد و قدیمی ترین بخش آن متعلق به قرون اولیه اسلامی است، ساخت مقصوره خمارتاشی در ضلع جنوب مسجد به دستور امیر خمارتاش بن عبداله عمادی وزیر ملکشاه سلجوقی به سال 500 هجری آغاز و در سال 509 هجری اتمام یافته است و کتیبه هایی در پنج ردیف به خط کوفی گلدار نسخ و ثلث دارد. ایوانها در دوره صفویه ساخته شده و ایوان شرقی در دوره صفویه بازسازی گردیده است.
این هم نمونه ای از خانه های سنتی در این شهر …
و اما امامزاده حسین فرزند امام رضا (ع) …
بنابر قول رافعی، امام رضا هنگام سفر به خراسان به سال 201 هجری، به قزوین آمده و در منزل داوودبن سلیمان غاضی منزل کرده و فرزند دو سالهاش حسین در همان خانه وفات یافت. فرزند امام رضا در گورستان جنوب غربی شهر به خاک سپرده شد که بعدها تبدیل به زیارتگاه گردید. از وضعیت ساختمان بقعه قبل از دوره صفویه شواهدی در دست نیست. لیکن به نظر میرسد که دارای بنایی عالی و درخور بوده است.
بنای اصلی بقعه به دوره سلطنت صفویان بازگشته که در دوره بعد به تدریج تغییراتی در آن داده شده و ایوان آیینهکاری کنونی به آن الحاق شده است. سردر مذکورکه به دستور سعدالسلطنه حاکم قزوین بر روی آثار سردر صفویه بنا شده، توسط زینب بیگم دختر شاه طهماسب و میرزا علی اصغر خان اتابک ساخته شد. این بنا دارای طرحی منومان بوده که در چهار سمت، چهار ایوان و بر دیوارهها دارای کاشیکاری معقلی است. ایوانهای شرقی و غربی در دوره قاجار تبدیل به اتاق گردیده و دارای تزیینات میباشند. گنبد بقعه نیز کاشیکاری شده و دارای طرح گنبدهای صفوی است. شکل داخلی حرم به صورت هشت ضلعی منظم است. کتیبه های داخل حرم شامل سوره های مبارکه می باشد که سوره مبارکه جمعه به رنگ طلایی در متن لاجوردی و به خط نسخ عالی گچبری شده است. در روی مزار دو صندوق یا دو ضریح قرار دارد. ضریح نخستین از چوب ساده است. ضریح دوم یکی از شاهکارهای صنعت قلم زنی و منبت کاری است.
در چهارسوی حواشی این صندوق دو ردیف کتیبه های ریز و درشت به خط نسخ ممتاز نقش گردیده است. کتیبه قسمت جنوبی مربوط به نسب صاحب مزار و تاریخ مرگ اوست، که در پایین این کتیبه تاریخ 201 هجری به چشم میخورد. در بدنه خاوری ضریح کتیبه دیگری آغاز شده و در قسمت جنوبی پایان مییابد. در زیر کتیبه بالا کتیبه دیگری به خط نسخ ریز است که شامل سوره ها و آیاتی از قرآن است. آنگاه نام بانی فخرالدین حسن زرندی و تاریخ اتمام ضریح 806 هجری نقل گردیده است.
این بنا همچنین دارای دری منبت کاری شده و بسیار نفیس می باشد که در زمان شاه طهماسب به سال 967 ساخته شده و نام پیامبر و ائمه و همچنین چگونگی ساخت آن را به فرمان شاه به همراه نام سازنده و تاریخ ساخت به خط نسخ برخود دارد. امامزاده حسین (ع) از جمله زیباترین نمونه های معماری صفوی قزوین بوده و به شماره 239 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
به دنبال تشکیل حکومت صفویان و بازیابی یکپارچگی ایران بزرگ، کهن شهر قزوین با پیشینه چند هزار ساله تمدن و فرهنگ به عنوان تختگاه امپراطوری صفوی برگزیده شد.
به دستور شاه طهماسب اول، اراضی زنگی آباد از میرزا شرف جهان قزوینی خریداری و با عنوان جعفرآباد برای ساخت کاخ ها، باغها و عمارات حکومتی تعیین گردید.
این مجموعه که دولتخانه مبارکه دارالسلطنه قزوین نام داشت، تا دوره پهلوی اول مقر حکمرانان این سرزمین بود.
در حین بازدید از فضاهای مختلف، از بازار قزوین هم عبور کردیم که جذابیت خاص خود را داشت.
از دیگر جاذبه های این شهر مدرسه محمد قزوینی است که اکنون در حال تعمیر است.
بازدید علمی از شهر قزوین (377.6 KB)
تعداد دانلود: 3
زمان آخرین دانلود: دوشنبه, 14 دسامبر 2015
------------------------------------------------------------------------------------------