مقدمه:
هنر به مثابه تلاشی مداوم و پایدار ، نه در غارهای جنوب فرانسه و نه در میان سرخپوستان آمریکایی شمالی است و هیچ سنت مستقیمی وجود ندارد که آن شگفتی های آغازین را به روزگار ما پیوند دهد ،ولی یک سنت مستقیم وجود دارد که از استاد به شاگرد و از شاگرد به استاد و دوستدار هنر رسیده است که هنر روزگار ما را ،از ساختمان گرفته تا تابلوی نقاشی و پوستر چاپی و غیره با هنر دره نیل متعلق به 5000 سال قبل پیوند میدهد .زیرا استادان یونانی از استادان مصری درس آموختند و همه ما ،شاگردان استادان یونانی هستیم.
مصر سرزمینی چنان منظم و دارای استنباط است که توانست سنگ های سر به آسمان کشیده را در عمر یک پادشاه بر پاکند.پادشاه موجودی آسمانی پنداشته میشد که رعایا در زیر سایه نفوذ و قدرتش زندگی میکردند و به وقت عزیمت از جهان خاکی ، دوباره به بارگاه خدایا ن عروج میکرد.
ترکیب تناسب و نظم هندسی و ملاحظه دقیق طبیعت مشخصه تمامی هنر مصری است و میتوانیم آن را به بهترین نحو در برجسته کاری هاو نقاشی هایی مشاهده کنیم که زینت بخش دیوارهای مقابرند.
در نقاشی هایی که به جای مانده سبک کار بیشتر به نقشه کشی شباهت دارد .شکل و کیفیت درخت ها فقط از پهلو میتواند به وضوح دیده شود نه از بالا و شکل حوض فقط از بالا به طور کامل و روشن قابل دیدن است نه ازپهلو.ماهی ها و پرندگان داخل حوض را چون از بالا خوب دیده نمیشوند از پهلو میکشیدند.برای مصریان زاویه دید واحد در یک منظره به هیچ وجه مطرح نبوده است.
هیچ چیز در هنر مصری احساس دیمی بودن و تصادفی را القا نمیکند و هیچ چیز به نظر نمیرسیده است که میتوانسته در جای دیگر نیز قرار داشته باشد .حسی که مصریان در مورد هماهنگی و نظم جزییات و ریزه کاری داشته اند چنان قوی بوده است که هر گونه انحراف کوچکی از آنها میتوانسته تعادل کل اثر را به هم ریزد . یکی از خصوصیات هنر مصری این است که همه آثار آنها گویی وجه مشترکی دارند و از اصول یگانه ای تبعیت میکنند .ما چنین اصولی را که گویی همه آفرینش های قومی از آن پیروی میکنند سبک مینامیم .سبک مصری باعث میشود که همه آثار آن از متانت و هماهنگی استواری برخوردار باشد.

سوالات اساسی تحقیق :
زیباییی شناسی باغ مصری چگونه است؟
بررسی در مورد گیاهان موجود در باغ مصری
ریشه یابی گیاهان آیینی و مقدس مصر

باغ های مصری:
در مصرثروتمندان باغ های خود را در خارج از محیط شهری میساختند و بردگان و غلامانی را به عنوان باغبان به کار میگرفتند .باغبان ها علاوه بر نگهداری و آبیاری گیاهان و درختان میباید به آرایش گلها به صورت حلقه گل هم آگاهی داشته باشند .زیرا در آن دوره به مهمانان حلقه ایی از گل باغ داده میشد و تا انتهای محفل با آنها بوده و از رایحه خوش آن لذت مبیردند.
دیوارهای قطوری دور باغ برای محافظت از گزند غارت و حمله حیوانات و طوفان های شن ساخته میشد.برای آبیاری باغ به دو روش عمل میکردند:
1-تا اوایل پادشاهی جدید به صورت انسانی آبیاری میشد .به این طریق که دستگاهی درست کرده بودند که یک طرف آن سنگ و سمت دیگر آن سطلی چرمی بود کهshaduf خوانده میشد که البته هنوز هم از این روش استفاده میکنند.این عمل توسط برده ها انجام میشد.
2-کانال هایی از نیل جدا میشد که از آنها برای پرکردن استخرها و چاه ها استفاده میشد.البته قابل ذکر است که اکثر استخرها
( اعم از مستطیل و تی شکل ) جنبه عملکردی نداشته و بیشتر دکوراتیو بوده است.
شواهد حاکی آن است که تمامی باغ های مصری فرمال و هندسی بوده اند .
بیشترین و کاملترین نقشه از ویلا و باغ اطراف آن در تیبان است که متعلق به آمونحوتپ 3 است .این باغ دارای کانال های بلند و درختان بزرگ و دروازه ورودی با ابهت و کرت های انگور است.
طریقه کاشت درختان بسیار عملکردگرا بوده است .تیرهترین درختان که انجیر مصری و گروه نخل ها است به خاطر تراکم بالایی که دارند به عنوان درختان سایه انداز در باغ استفاده میشوند.در پس اینها درختان کوچکتر از قبیل انارو انجیر بوده است و در پس همه کرت های بزرگ انگور!!!

تصویر 1: shaduf

زیبایی شناسی باغ مصری:
پلان قرینه
استخری مستطیل یا تی شکل در جلوی عمارت یا در محور طولی
ردیفی از درختان یا دیواری دور باغ را احاطه کند.
آلاچیق در محور اصلی یا اطراف استخر
درختان میوه( انجیر- انار – خرما)
کاشت انواع نخل ها در حاشیه و ردیف های خارجی و کاشت درختان کوتاه تر در ردیف های جلویی( منجر به پرسپکتیو نقطه ای میشود)
بررسی موردی باغ ها:

تصویر 2 : پلان باغ معبد آمون حوتپ

اجزای تشکیل دهنده باغ آمون حوتپ:
قسمت اصلی آن کرت های انگور در مرکز باغ است که عمارت در پشت کرت ها واقع شده است.
در کنار کرت های انگور 2 عدد آلاچیق زیبا ساخته شده که با گلهای اطراف آن چشم انداز زیبایی را فراهم میاورند.
در جلوی آلاچیق ها 2 عدد استخر است که همان نظر گاه آلاچیق ها میباشند که دور آنها چمن کاری شده است و داخل آن لوتوس و اردک ها شناورند.
دو استخر دیگر هم در باغ هستند که دقیقا خلاف جهت استخرهای اولی اند.
از سه نوع درخت در خیابان بندی باغ استفاده شده است: افرا-نخل – انجیر
به طور کلی در باغ مصری تمایل زیادی به تقسیم بندی در باغ داشته است چه با دیوار و چه با ردیفی از درختان
ویلای آمونحوتپ را که در تصویر نشان داده شده است از (دید پرنده) نمایشگر یک دروازه ورودی بزرگ است که این دروازه خود تنها راه ورودی به باغ است .اطراف باغ را دیوارهای قطور پوشانده است و با تاکید بر عظمت درب ورودی هنرمند به این نکته تاکید کرده که صاحب باغ از توان مالی بالایی برخوردار است.
در کناردرب فضایی به عنوان اتاق پذیرش بوده است که برای مراجعینی که اجازه ورود را نداشته اند طراحی شده است.

تصویر 3: پرسپکتیو از باغ آمون حوتپ
در قسمت ابتدای باغ استخر مستطیل شکلی است که به موازات رودخانه نیل است و دور تا دور آن را درختان نخل و افرا احاطه کرده است.
در میانه باغ دیواری است که گیاهان کمیاب معمولا در آنجا کاشته میشوند.
بخش پشتی که مهمترین بخش است دارای حوض مستطیلی است که یک سمت آن نخل کاشته شده و در سه سمت دیگر آن افرا کاشته شده است. درنزدیک این استخر یک آلاچیق است .
نکته بسیار مهم در این باغ پلان قرینه ان میباشد .کرت انگور در مرکز باغ و 4 استخر در اطراف به صورت قرینه هستند.
در فاصله بین معبد و در ورودی زمین های کاشت مو (کرت انگور) و نیز 4 باغ میوه قرار دارد.مسیری هم در وسط است که کوتاه ترین مسیر را به معبد مشخص میکند.
خیلی مشکل است که بتوان معماری داخلی خانه ها را از نقاشی های کوچک پیدا کرد ولی شواهد این را نشان میدهد که همه خانه ها دارای یک هال ورودی بودند و سه اتاق در طبقه بالا داشتند .نکته جالب آن است که تمامی خطوط درختکاری شده باغ در جهت معماری آن بوده و همچنین یک قرینه سازی کل باغ را در بر گرفته است. باغ به 8 قسمت مساوی تبدیل شده و فقط در سایز متفاوتند.
در دورا ن پادشاهی جدید ،فرعون ( آمون حوتپ) علاقه وافری به گیاهان و باغ داشته است تا جایی که در حفاری ها نشان داده شده که اتاق خواب آن مانند باغ گلی بوده است . در باغ او استخری بوده است که اندازه اضلاع آن 1500 متر و 300 متر بوده است .در دوازدهمین مراسم تاجگذاری خود این استخر را پر از آب کرده و با کشتی داخل آن رفتند .

تصویر 4 :استخر باغ آمون حوتپ

تصویر 5 : باغ ویلایی در تیبان
در تصویربالا عمارت در میان باغی است که دورتادور آن را دیوار پوشانده است و در ورودی مستقیما به باغ راه دارد و مهمانان از باغ عبور کرده و به عمارت میرسند .البته راه دومی هم از پشت خانه وجود دارد .عمارت دارای یک سکوی باز
( ورودی بزرگ) است که مهمانان از این طریق وارد عمارت میشوند .(با احترام زیاد)
مهم ترین جای باغ به کرت های انگور تعلق دارد جایی که انگورهای رسیده از الاچیق ها آویزان است و نیز درختان افرا و انارو انجیر در باغ هستند که هم سایه اندازند و هم از میوه آنها میتوان استفاده کرد.
کل عمارت دارای یک نقشه متحد المرکز است و دایره ای از درختان دور حوض آب بوده است و بعد از آن تراس های ستون دار شروع میشوند.
درپشت ساختمان باغ فضایی بزرگ با دریاچه مربع با لبه های شیب دار است که در یکی از گوشه های دریاچه راه پله ای است که به پایین میرود و در آنجا هم استخری است که اطراف آن درختکاری شده که البته به صورت کاملا غیر فرمال است و این خود جنبه ای دیگر از آمارنا است که آزادی و طبیعت گرایی را نشان میدهد.

تصویر 6 : نقاشی دیواری
نقاشی دیواری neb-amun (1415 ق م) بیانگر ویزگی هایی از کاربرد سایه و آب در باغ مصری است .یک استخر تی شکل را نشان میدهد که دور آن را درختان انجیر مصری گرفته و در انتها دریچه ای است که به یک کلاه فرنگی باز شده و درون آن خدمتکاران در حال جمع آوری دانه های انگورند.
درون باغ فضایی بررای شستشوی مردگان هم است با یک خانه تابستانی و در کنارش یک استخر آب.جسد را در جلوی نمازگزاذان قرار میدادند و مردم برای احترام به جسد روی آن گل میگذاشتند و نیز سبوهای شراب دیده میشود که همراه مقداری کیک و نان با جسد دفن میکردند.
گل های اقاقیا و تاماریسک به خاطر شکوفه های زیبا یشان کاشته میشد و همینطور زنبورها را جذب کرده و باعث تهیه عسل میشد.
نقاشان مصری در پی آن بوده اند که تمامی آنچه را که در ذهن داشتند روی کاغذ بیاورند ( هم داخل خانه هم خارج خانه هم نمای جلو و هم نمای پشت) لذا پرسپکتیو نقاشیها بسیار ضعیف است و به سختی میتوان از انها استفاده کرد.