شناخت ویژگیهای بستر و تغییرات آن در طول زمان، در مدیریت و طراحی محیط از اهمیت خاصی برخوردار است. این شناخت جنبه های گوناگونی دارد و از روشها و واسطه‌های گوناگون امکان‌پذیر می‌باشد. پروژه درس بسترشناسی سطحی و مهندسی سایت در دانشگاه شهید بهشتی فرصت مناسبی را جهت نگاه همه جانبه‌تر به محیط و بستر و آشنایی با روشها و ابزارهای تحلیل فراهم آورد. در این مطالعه موردی، سایت دانشگاه آزاد مهدی شهر جهت بررسی و تحلیل انتخاب شد و نقشه هایی با مقیاس‌های مختلف (2000-1 و 25000 – 1) از آن تهیه گردید،که هر مقیاس در بخشی از تحلیل ها استفاده شده است.
استفاده از اطلاعات پایه برای شناخت سایت
مراحل شناخت با تحلیل حوزه وسیع تر (شناخت حوزه فراگیر) آغاز گردید و در گام بعدی اطلاعات مربوط به بارندگی، دما، پوشش گیاهی، حیات جانوری و جهت و سرعت بادها از سازمان های مربوطه جمع‌آوری شد تا تاثیر هر کدام از آنها بر وضعیت سایت و تغییرات آن در طول زمان بررسی شود. هر کدام از این فاکتورها (ویژگی های اقلیمی و زیست محیطی)، عوامل تاثیرگذاری جهت تحلیل و تعیین کاربری محسوب می‌شوند.
خطرات طبیعی مانند سیل و زلزله، که در طول سالها سایت مورد نظر را مورد تاثیر قرار داده اند و یا مخاطراتی که احتمال وقوع آنها در سایت وجود داشت، از دیگر مسائل مورد توجه در این مطالعه است که بخشی اطلاعات آنها از سازمان های مربوطه و بخشی دیگر از ساکنین محل جمع آوری شد.
استفاده از نرم افزار ArcGIS برای تحلیل توپوگرافی
یکی از مراحل مهم این مطالعه، بررسی مشخصات توپوگرافی سایت بر اساس نقشه های توپوگرافی و استخراج اطلاعات تحلیلی از آنها مانند شکل، میزان و جهت شیب، خط الراس ها و خط القعرها است. برای بررسی این موارد از مدل سازی‌های سه بعدی با استفاده از نرم افزار ArcGIS استفاده شد. این مرحله در علمی نمودن تحلیلها و مکان یابی مناسب درسایت موثر است.
بازدید میدانی
تحلیلهای سایت با حضور در سایت دانشگاه و عکسبرداری از موقعیتهای مختلف زمین و قرارگیری ساختمانها در بستر ادامه یافت. دیدگاه انتقادی و تحلیلی نسبت به عملیات موجود در سایت در چند دسته بررسی شد:
- دخالت انسان؛ عناصر مصنوع
- دفع آبهای سطحی
- فرسایش
- جنس بستر
- شیب و توپوگرافی
- خاکبرداری و خاکریزی
- دید و منظر
- ابنیه قدیمی
- دخالت انسان در محیط طبیعی سایت مورد نظر در طی سالهای اخیر ، با خاکبرداری و خاکریزی های غیر اصولی، سد کردن مسیرهای زهکشی طبیعی، احداث دکلها و پستهای برق و تخریب محیط بوسیله زباله ها، صورت گرفته است.
- در دفع آبهای سطحی، با دخالتهای جدید در محیط، به موانع زیادی برمی‌خوریم، از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد: قرارگیری ساختمان در مسیر مسیلهای اصلی و فرعی، تقاطع جاده با مسیل اصلی، تغییر جهت مسیلها به علت ایجاد موانع، ایجاد ماندابها به علت مختل شدن سیستم زهکشی طبیعی و جاری شدن آب در سطح جاده به علت نبود زهکشی درست.
- فرسایش در محیط به دو صورت فرسایش طبیعی و فرسایش انسانی صورت گرفته است. اثر فرسایش محیط را می‌توان در تفاوت در جنس و دانه بندی بستر، ایجاد مسیرهای شسته شده‌ی انحرافی، حمل سنگهای بزرگ به پایین دامنه و فرسایش خاکریز و زیرسازی جاده مشاهده کرد.
- در مورد شیوه برخورد با شیب و توپوگرافی و همچنین خاکبرداری و خاکریزی می توان به تسطیح بیش از حد توپوگرافی به جای طراحی شیب و تراس بندی، بی توجهی به خطوط توپوگرافی جهت مکانیابی جاده و زیاد شدن شیب مسیر عبور اشاره کرد.
- پوشش گیاهی دامنه (سایت دانشگاه) شامل طیف وسیعی از گونه هاست که به انسجام خاک کمک کرده است. پوششهای گیاهی در مسیر زهکشی های طبیعی غنی تر هستند.
- در مورد دید و منظر می توان گفت که سایت دانشگاه در دامنه رشته کوه مقابل و مشرف به شهر (شهر ساختار خطی دارد.) قرار گرفته است و این مسئله امکان اشراف و دید مناسب به شهر را فراهم کرده ، اما ساختمانهای دانشگاه بدون توجه به این امتیاز گاهی مسیر دید را قطع کرده است.
با توجه به اینکه در گذشته دامنه این کوه محل ساخت و ساز نبوده است. امکان مقایسه کلی بین ساخت و ساز قدیم و جدید دشوار است. عدم ساخت و ساز یک استثنا دارد و آن “کلاته” ایست که به صورت سنتی ساخته شده است. قرارگیری این چند ساختمان در بستر کم شیب و بیرون از حریم مسیل اصلی و عدم سد مسیرهای زهکشی طبیعی توسط بناها قابل توجه است.
نتیجه مطالعات
جمع بندی لایه های اطلاعات توصیفی (شامل داده های آب‌و‌هوایی و محیط زیستی)، نقشههای توصیفی‌تحلیلی (شامل نقشههای حوزه آبخیز، آبریز و شیب …)، مدلسازی تحلیلی (نقشههای GIS) و مشاهده و تحلیل مستند در سایت ما را به دید همه‌جانبه‌تری رهنمون کرد که بر اساس آن بتوان برای اصلاح وضعیت موجود و برنامه‌ریزی و مدیریت سایت مورد نظر در آینده تصمیمهای درست‌تری اخذ کنیم.
در نهایت نتایج این بررسی و اطلاعات جمع‌آوری شده در آن، منجر به ایجاد نقشه های شماتیک تحلیلی، با لکه‌گذاری‌های رنگی بر روی نقشه سایت مشخص شد. برخی از این نقشه های عبارتند از:
- نقشه خط القعرها و خط الراس ها
- نقشه حوزه آبریز
- نقشه پوشش گیاهی پیشنهادی
- نقشه دسترسی ها
- نقشه مسیر پیشنهادی دسترسی در سایت
- نقشه دید و منظر
- نقشه کاربری اراضی
بستر شناسی سایت دانشگاه آزاد مهدی شهر (235.7 KB)
تعداد دانلود: 1
زمان آخرین دانلود: دوشنبه, 4 دسامبر 2017
------------------------------------------------------------------------------------------