3. عناصر طراحي و مصداق های هويتي
1.3. برج‌هاي فلزي
در كرانه ساحلي درياچه مصنوع هفت برج فلزي، تا ارتفاعي كه نشانه شهري محسوب شوند، قد برافراشته‌است. برج‌ها كه با وجود فرم استيليزه و مدرن خود يادآور پاگوداهاي چيني مي‌باشند،تعریف کننده محدوده این ميدان شهری اند. پاگودا عنصر مطبق، عمودي و در عین حال متواضع صحنه افقي بي‌كران باغ چيني، چنان در منظر پشت سر خود مستحيل مي‌گشت كه هرگز عارض بر محيط نباشد و مهمترين دليل ساخت پاگودا در باغ چيني صرف‌نظر از دلايل عملكردي، هدف منظري آن در ايجاد تنوع عمودي در يكنواختي باغ افقي بود. حال آنكه برج‌هاي ميدان شهروندان نانهايي چنان نسبت به محيط اطراف خود شاخص و بارزند كه گويا از ديد يك مدرنيست شيفته و به عنوان نمادي از آينده طراحي شده‌اند.
طراحي برج‌ها به گونه‌اي است كه در نتيجه پيچش باد اصوات زيبا و آهنگينی تولید كند. علت (هفت نغمه باد) ناميده شدن فضاي اطراف درياچه شنیده شدن هفت جلوه متفاوت از صداي پيچش باد در برج‌هاي هفت گانه است [Anonymous, 2008c ].
توجه به عنصر با اهميت صوت در باغ سنتي چيني و باز توليد آن به شيوه‌اي ابتكاري و امروزي، نشان از رويكرد پست مدرنيستي طراحي دارد. رويكردي همگام با روح زمانه ولي با ارج نهادن به نشانه‌ها و عناصري كه خاطره جمعي افراد را شكل مي‌دهند.
در باغ چيني سنتی به كار بردن عناصري كه توليد موسيقي زنگي كند و درختاني چون موز كه صداي پيچش باد در برگهايش طنين‌انداز باغ باشد، معمول بوده است(“تصاوير 1.3و2.3”)،  [Anonymous, 2008d].

“تصوير 1.3”: برج هاي ميدان شهروندان به عنوان نشانه شهري و سازه‌هايي مدرن جهت ايجاد صداي پيچش باد مي‌باشد [Anonymous, 2008 c ].

“تصوير 2.3”: استفاده از درخت موز در ميدان شهروندان در تداوم سنت باغسازي در بهره مندی از صداي پيچش باد در برگ‌ها است [Anonymous, 2008 c ].

2.3. فانوس‌هاي فلزي
در ساحل درياچه تعدادي فانوس فلزي بزرگ علاوه بر تعريف حريم پله‌ها، روشنايي بخش فعاليت‌هاي كرانه آب و مسير قايق‌ها مي‌باشند و با تلألو خود در شب زيبايي درياچه را دو چندان مي‌كنند [Anonymous, 2008c.]
علت بكار بردن فانوس در كنار درياچه كه كانون توجهات ميدان شهروندان نانهايي مي‌باشد، علاوه بر كاربرد روشنايي و برانگيختن حس زيبايي‌شناسي، به دليل تاكيد بر حضور عنصر تكرار شونده سنت باغسازي چيني (فانوس) در مجموعه مذکور و به عنوان نشانه‌اي از گذشتة زمينه [2] مي‌باشد. مردم، درياچه مصنوع ميدان شهروندان نانهايي را «درياچه هزار فانوس» مي‌نامند پس تعداد و مكان استفاده ازاین فانوس‌ها نيز نقطه عطفي است كه خاطره جمعي افراد را مي‌نوازد و تجسم فضايي از درياچه را، بدون حضور این عناصر پرتلالو، نامسير مي‌سازد (“تصاوير 3.3، 4.3”).

“تصوير3.3.”: فانوس‌هاي فلزي با تلألو خود فعاليت‌هاي مردمي كنار درياچه را به طرززيبايي روشن مي‌كنند [Anonymous, 2008 c].

“تصوير4.3.”: طرحي خلاقانه از عناصر امروزی روشنايي، در جوار فانوس‌ها به كاررفته است [Anonymous, 2008 c].

3.3. طاق نما و دروازه‌هاي ورودي
طاق نماي شمالي– جنوبي ميدان شهروندان، در امتداد محور خود به دروازه‌هايي ختم مي‌شود. دروازه‌ها موجب قاب گرفتن فضا و تشكيل پس زمينه‌اي ويژه براي جلسات سخنراني برگزار شونده در محل مي‌باشند، همچنان كه جايگاهي مناسب براي اهتزاز پرچم به شمار مي‌روند[Anonymous, 2008 c].
دروازه‌ها علاوه بر تفكيك درون- بيرون و خصوصي- عمومي، بدليل مقياس غيرانساني خود، القاي حس ورود به فضايي برتر مي‌كنندکه اگر به عنوان نشانه‌اي تاريخي از متن باغ چيني- با توجه به اهميت دروازه‌هاي ماه در سنت باغسازی منطقه- مورد نقد و بررسي قرار گيرند، یقینا از شخصيت سابق خود در ايفاي نقش نمادين ورودی به مكاني فروتن، مبهم و ويژه- نه برتر- چيزي به همراه ندارند.
دروازه‌هاي ماه شكل عامل تفكيك نمادين بخش‌هاي مختلف باغ، همچنين پيچيده، مبهم و بزرگ انگاشته شدن باغ‌هاي كوچك چيني بودند (“تصاوير5.3 و6.3”)، [Anonymous, 2008 a].

“تصویر5.3”:طاق نمای شمالی-جنوبی میدان [Anonymous, 2008c]

“تصوير 6.3”: دروازه‌هاي ورودي مقياسي غير انساني دارند. [Anonymous,2008c]

4.3. ديواره‌هاي سنگي نشيمنگاهي
ديواره‌هاي سنگي نشيمنگاهي عامل هدايت ديد و انقطاع بصري در سطح يكپارچه چمنزار وسيع مركزي مي‌باشند كه به دليل شكل تركيب با زمين،  اشكال زمين‌سار ناميده شده‌اند [Anonymous, 2008 c].
“تفكر چيني بر خلاف تفكر فلسفي غرب، در برخورد با طبيعت به تجزيه و تحليل جزئيات نمي‌پردازد بلكه به جزء به دليل آنكه آيينه تمام نماي كل است توجه دارد” [ناطقي فر، 1384: 30] .
زمين سار ناميدن اين ديواره‌هاي سنگي مستلزم به چشم داشتن عينك جزئي نگر فلسفه تجربه گرای غربي است و در برابر تنزل شأن ديوار باغ چيني تا مرتبه تشكيل نشيمنگاه باغ، اهميت چنداني ندارد. هر چند كه صحنه‌ي خلق شده، به لحاظ بصري كاملاً مطلوب است ولي استفاده از عنصري پايه‌ ای كه همواره با هدف متعالي محصور سازي جهت خلوت و مراقبه در باغ چيني حضور می یافته، حساسيت بيشتري طلب مي‌كند (“تصوير 4.2”).

5.3. هزارتوي اسپيرالي گياهي
غربي بودن تيم طراحي ميدان شهروندان نانهایی و تبعيت باغ سازي‌هاي روز از رويكرد مشترك جهاني در رسيدن به ثبات سبكي و پذيرش تكثرهاي بومیي كه بعد از دهه 90 به سردمداري دنياي غرب پا گرفت، موجب بيان نشانه‌هاي خاطره‌اي-بومي زمينه طراحي حاضر با ترجماني غربي- خواسته يا ناخواسته- شده است.حتی گاهی مضامين باغ سازي غربي به طرزي نمادين نیز در جوار مفاهيم منطقه‌اي قرارداده میشوند (“تصوير 7.3”).

“تصوير 7.3”: گياهان توپياري شده-  نمود تسلط بر طبيعت باغ غربي-  بخشي از باغ چيني نانهايي را به خود  اختصاص داده‌اند! [Anonymous, 2008]     

6.3. چشمه‌هاي آرزو
ردیف چشمه‌هاي آرزو و درختان انجير، حريم خطي مسير پياده‌روي تالار شهر به درياچه را درامتداد طاق نماها تعریف می کنند. نوآوري بكار رفته در آن‌ها تعبيه جهازي براي ثبت و ضبط انتقادات و اظهار نظرهاي اهالي شهر به شكلي ناشناس مي‌باشد كه در عين حال نتيجه متفاوتي را نيز با فراهم آوردن مكاني مناسب براي ثبت كلمات عشق‌آميز زوج‌هاي جوان سبب شده است [Anonymous, 2008 c].
كوه يكي از سه عنصر پايه‌اي باغ چيني (كوه، آب، گياه) با هدف ساختاري- تنديس گونگي، نمايانگر حكمت و ابديت در طبيعت باغ چيني است. واژگان چيني متناظر با منظر (Shan Shui) به معني كوهها و آب‌ها [Anonymous, 2008 a]، دليل روشني بر ادعاي اينكه منظر باغ چيني بدون حضور كوه بي‌معناست می باشد. شكل كوه مانند چشمه های آرزو هم بسيار نازل‌تر از آن است كه حتي به گونه‌اي نمادين جای خالي دورنماي صلابت كوه را در ميدان شهروندان نانهايي پر نمايد (“تصوير 8.3”).

“تصوير 8.3”: رديف چشمه‌هاي آرزو  با شكلي مشابه كوه [Anonymous, 2008c]  .

7.3. كوشك ها
كوشك باغ چيني (t‘ing) نشانگر جايگاه انسان در عالم كيهاني در تعادل بهشت و جهنم است و در نقطه كانوني تركيب بندي باغ به نحوي كه منظركوهها و آبشارهاي پشتي موجب كوچك نمايي آن شوند، قرار مي‌گيرد[Anonymous,2008b].

“تصوير 9.3”:كوشك‌هاي كنار  درياچه مصنوع با شكل سنتي  آشناي خود ساخته شده اند. .[Anonymous,2008c]

مسلماً از كوشك‌هاي كنار درياچه ميدان نانهايي به لحاظ موقعيت استقرار در مركز شهر، نمي‌توان انتظار انتقال حس حضور انسان در طبيعت بيكران داشت ولي به جهت حضور با شكل سنتي و آشنای خود، در بستر درياچه مصنوع كه امكان تعامل نزديك با يكي از 3 ركن باغ چيني– آب كه عامل تفكر و تعمق در طبيعت شرقي است – فراهم مي‌نمايد، نشان از توجه به گذشته زمينه طراحي دارد (“تصوير 9.3”).

8.3. مصالح و كف‌سازي

مصالح به كار رفته در ميدان شهروندان نانهايي بر طبق ذوق محلي و ارجحيت سنگ و فلز بر بتن بوده است و طراحان به جاي غالب كردن تكنولوژي و مصالح روز، تلاش بر ارائه و تعالي آنچه بومی است، داشته‌اند. (“تصوير 3-10”)، [Anonymous, 2008 c].

“تصوير 10.3”: برتري دادن به مصالح قرمز رنگ، رنگ آشناي سنت چيني[Anonymous, 2008 c].

پياده روهاي سنگي باغ انديشمندي ازروی چوب جنگل بامبویی كه زماني محل ميدان را پوشش میداده است و امروزه با مجسمه‌هاي سنگي جايگزين گرديده، الگوبرداري شده است. مجسمه‌ها در عين نقل حكاياتي بسيار از تاريخ و فرهنگ منطقه، فضايي مناسب براي گشت روزانه محسوب مي‌شوند و در آينده آذين بخش مسير ارتباطي به بناهاي حكومتي اطراف خواهند بود  [Anonymous, 2008 c].
كندوكاو در متن و شاخص كردن آنچه در زير لايه‌هاي زماني مدفون است، نشان از رويكرد زمينه‌گرايي دارد. در طراحي ميدان حاضر، خاطره حضور منظري طبيعي، به عنوان الگوي طراحي در نظر گرفته شده است و در پي تلاش مبني بر پر كردن خلأ بصري و تاكيد اهميت هويتي- تاريخي جنگل از بين رفته، مجسمه‌هايي كه نشان از تاريخ و فرهنگ دارند، در جاي جاي آن قرار داده شده است.

نتيجه‌گيري
به دنبال كوران فلسفي و سبكي اوايل قرن، از دهه 90 به بعد نوعي ثبات در عرصه معماري و منظر پديد آمده است. رويكردهای مشترك و جهاني شده ، در عين همگامي با روح زمانه و داشتن گلي از هر باغ نظري، تكثرات بومي را مورد پذيرش قرار داده‌اند. نقش‌دهي به ويژگي‌هاي بومي در سبك رويكرد گراي جهاني عامل تضمين پايداري آن عليرغم شكست سبك بين‌الملل مدرنيستي، مي‌باشد. طراحي ميدان شهروندان نانهايي با چنين رويكردی جهاني و با وجوهي مشترك از نمونه‌هاي هم دوره خود در ديگر مناطق صورت گرفته است. ميدان شهروندان، فضايي شهري است كه با الهام از منظر طبيعي- تاريخي شهر و با احترام به فرهنگ آب ورزي منطقه موجوديت يافته است. در هم شكستن زون‌بندي مدرنيستي در اين فضاي شهري و حذف بصري و فيزيكي حد و مرز در جهت تلفيق با كاربري‌هاي اطراف و زندگي روزمره حاصل رويكرد پست مدرنيستي طراحي بوده است و شاخص كردن نمادين عنصري از متن (ايده آب زياد)، توسعه‌پذيري با اتصال به رودخانه‌اي در شمال مجموعه، ايجاد ميكروكليما و تصفيه‌ي آلاينده‌هاي شهري قبل از ريخته شدن به رودخانه حاصل زمينه‌گرايي و توجه به مباحث روزی چون توسعه‌ي پايدار – متكي بر مولفه‌هاي انساني، فرهنگي، تعادل با محيط و برگشت‌پذيري مالي-بوده است. ازدیگر مباحث روزی که در این فضای شهری مد نظر قرار گرفته مبحث  پارك‌هاي موضوعي است که باغ‌انديشمندي ميدان شهروندان نانهايي را- هر چند كه اشاره‌اي لفظي به گذشته دارد- شامل می گردد. فضاي شهري مذکور از نقطه نظر عناصر هويتي و نشانه‌هاي تاريخي، در (جزء) طرحی موفق است و جاي جاي آن پر از عناصر آشنايي است كه درك فرد را از يك محيط چيني شكل مي‌دهند ولي در كل عليرغم تلاش بر دست آويز قرار داده شدن مشابهاتي از مصداق‌هاي تاريخي به منظور دفاع از مباني طراحي حاضر، نوعي بيان شخصي، تحميل به محيط و خلاقيت مدرنيستي در آن به چشم مي‌خورد.

منابع
رضازاده، راضيه. 1383. زمينه‌گرايي(ترجمه). نشر خاك . تهران.
منصوري، سيد امير. 1387. جزوه درسي آشنايي با باغ و منظر معاصر. دانشكده هنرهاي زيبا. دانشگاه تهران.
ناطقي فر، فاطمه. 1384. طبيعت از منظر هنرمندان چيني در مجله خيال شرقي. شماره 2.

Anonymous. 2008. Landscape Architecture. Tasarim Publishing Group. Istanbul.
Anonymous. 2008a.In: (www.GardenVisit.com)
Anonymous. 2008b.In: (www.MissouriBotanicalGarden.com)
Anonymous. 2008c.In: (www.Swagroup.com)
Anonymous. 2008d.In: (www.Wikipedia.com)

"دانلود فایل های پیوست مطلب"
-----------------------------------------------------------------------------------------
تحلیل فضایی- هویتی میدان شهروندان، در شهر نانهایی چین – قسمت دوم (220.4 KB)
       تعداد دانلود: 8
       زمان آخرین دانلود: جمعه, 21 اکتبر 2016
------------------------------------------------------------------------------------------