برخوردهای مدیریت شهری با بافت های تاریخی در شهرهایی با سابقه و بافت ارزشمند و تاریخی رویکردهای متفاوتی را داراست. نیاز به امکانات جدید شهری، دسترسی سواره، ساخت و سازهای مدرن به همراه بسیاری از عوامل تأثیرگذار دیگر از جمله مسایلی هستند که ساختارهای قدیمی شهری با آنها دست و پنجه نرم می کنند. بافت تاریخی شهری برای زنده ماندن در شهر امروزی نیاز به انطباق با زندگی امروزی جامعه دارد. خیابان کشی ها و بسترسازی بافت برای تردد وسایل نقلیه از ضرورت هایی است که برای باززنده سازی بافت های تاریخی بایستی مورد توجه قرار گیرد.
احداث خیابان هایی در بافت قدیمی، مصادیقی متفاوت در شهرهای مختلف ایران و جهان داشته است. الگوهای نوسازی شهری مدرن تا مدت ها در بسیاری از شهرهای جهان و همچنین ایران حاکم بوده است. خیابان کشی های هندسی و با مبنای اولویت ترافیک سواره شهری، بافت های تاریخی و با قدمت بالا را در کمتر از چند دهه از بین برد یا با برشی در میان آنها ، نقصانی در آنها به وجود آورد.
از سویی دیگر خیابان کشی ها و ایجاد دسترسی های سواره امری بلامنازع و اجتناب ناپذیر در سازمان فضایی شهرهاست و تنها چاره برای ابقاء حیات آنها، رویکردی که در توسعه شهری شهرستان نوش آباد برای خیابان کشی های آن اتخاذ شده است، برنامه ای پیشرفته و منطبق با الگوهای توسعه پایدار طراحی شهری می باشد. خیابان کشی ها بر روی خطوط تاریخی بافت یا به عبارتی تعریضهای بوجود آمده و تبدیل آنها به شریانهای اصلی سواره شهری در شهر نوش آباد، الگوی ساختار شهر جدید را بر مبنای بافت قدیم شهری به وجود آورده است . اتفاقی که در این شهر شاهد آن هستیم بدین گونه است که بجای طراحی خیابان های اصلی شهر بر مبنای اصول و مبانی ترافیک شهری، توجه به بافت تاریخی و استفاده از پتانسیل های بافت قدیم برای تعریض خیابان ها مورد توجه قرار گرفته است که این خود در سه دوره که در ادامه آورده می شود ، کیفیت زندگی و فضای شهری را ارتقا می دهد.
شایان ذکر است که این عوامل به تنهایی نمی توانند موجبات احیا و ابقا بافت قدیم شهر را به وجود آورد و عوامل حائز اهمیت دیگری نیز در این امر مؤثر خواهند بود، اما موضوع مورد توجه در این مقاله شکل قدیم و جدید معابر است که از الزامات توسعه شهری محسوب می گردد.
- حفظ خطوط تاب بافت و ساختار ذهنی ساکنین:
گونه شناسی شهرهای سنتی ما به واسطه شکل زندگی و اتفافات تاریخی شکلی ارگانیک و درهم پیچیده دارد . در این ساختار شهری مبنای رشد شهر، معابر، کوچه و گذرهای شهری هستند، که ابنیه در کنار آنها جای می گیرند . چیدمان معابر، کوچه ها، مرکز محله ها و سایر فضاهای باز در کنار یکدیگر و نیز شکل بدنه ها و سایر خصوصیات فیزیکی فضاهای باز ذهنیت ساکنان یک محله را نسبت به سکونتگاه بوجود می آورند. این خطوط فضایی در طول زمان با زندگی مردم آمیخته شده اند و ساکنان محله آنها را به عنوان بخشی از فضای زندگی خود پذیرفته اند. در الگوی خیابان کشی جدید شهرستان نوش آباد خطوط تاب بافت و خطوط زمینه حفظ شده اند . این خود نکته ای حایز اهمیت در ابقای ذهنیت ساکنین، نسبت به شکل جدید محله شان است . در حقیقت با این شکل توسعه، کمترین آسیب را به منظر ذهنی ساکنان محله وارد کرده ایم . شهر جدید همان شهر قدیم است با تغییراتی که برای ادامه زندگی به آن نیاز داشته است. این شهر به راحتی می تواند با ساکنان خود ارتباط برقرار کرده و در حقیقت از ذهنیت حاکم بر شناخت مردم از محل به عنوان سرمایهای استفاده شده است که طرح جدید بتواند ارتباطی دوباره با مخاطبش برقرار کنند.
- عدم تخریب و دخالت در بافت:
سیستم توسعه شهری بر مبنای ساختار تاریخی شهر، خسارت و هزینه کمتری را در مقایسه با سیستم های موازی خود دربر دارد. با توجه به استفاده از خطوط گذشته معابر شهری، ما صرفاً با تعریض معابر و گذرها و تبدیل آنها به خیابان، مواجه ایم و نیازی به تخریب یک بافت برای گذراندن یک شریان شهری نداریم – اتفاقی که در تهران و در بسیاری دیگر از شهرهای کشور تا حد زیادی قابل مشاهده است. – درست است که لبه های یک بافت مقیاس متفاوتی از کاربری های شهری را به خود می گیرد، اما عدم تخریب بافت باعث حفظ بسیاری از مناسبات فضایی و اجتماعی در آنجا شده است و در حقیقت هزینه و خسارت اجتماعی کمتری نیز به نسبت مواجهه با سیستم های موازی توسعه شهری می پردازیم.
- امکان جایگزینی یک بلوک شهری:
یکی دیگر از فواید این این شکل از توسعه شهری امکان جایگزینی کامل یک بلوک شهری فرسوده با یک ساختار جدید و یا کاربری جدید است. در بسیاری موارد در بخش تاریخی و قدیمی شهر با نقصان امکانات شهری همچون بیمارستان، آتش نشانی، پارک، مدرسه و مواردی از این دست مواجه ایم و گاهی نیز نیاز به تخریب کل یک بافت فرسوده مسکونی و بازسازی آن داریم، که نیاز به یک سایت با ابعاد مناسب را دارد. در سیستم توسعه شهری بر مبنای ساختار تاریخی، امکان جایگزینی کامل یک بلوک فرسوده با کاربری های درشت فضایی این چنین وجود دارد. این جایگزینی خللی در نظم و ساختار کلی بخش قدیمی شهر به وجود نمی آورد و کاربری جدید می تواند در کنار سایر بلوک های شهری قرار گرفته و به فعالیت خود بپردازد. شهرستان نوش آباد فاقد مثالی از مورد ذکر شده است ، اما این مورد همچنان به شکل پتانسیلی در شهر باقی مانده تا در آینده به شکلی مناسب از آن بهره برداری شود.
مدیریت و برنامه ریزی در شهرستان نوش آباد با عملکردی مناسب شکلی از توسعه را در شهر بوجود آورده است که واجد مزایای ذکر شده می باشد. این الگوی توسعه می تواند در بسیاری از شهرها و روستاهای در حال رشد و توسعه مورد استفاده قرار گرفته تا جامعه و شهر ارتباطی عمیق تر با گذشته و تاریخ خود برقرار کند وکمتر شاهد انقطاع های تاریخی مجموعه های شهری که خسارت های جبران ناپذیری به گونه های زیست جمعی وارد می کنند، باشیم.
"دانلود فایل های پیوست مطلب"
-----------------------------------------------------------------------------------------
توسعه شهری شهرستان نوش آباد، الگویی از توسعه پایدار (281.5 KB)
تعداد دانلود: 1
زمان آخرین دانلود: پنج‌شنبه, 3 نوامبر 2016
------------------------------------------------------------------------------------------