معماری خوزستان از نظر جزئیات اجرا بسیار غنی می باشد. زیرا از کوچکترین مکانها مانند کنج ها تا مناطق وسیع مانند کنار رود خانه ها این جزئیات دیده می شود. برای اجرای این جزئیات از تمامی خصوصیات اقلیمی محل برای مصالح مورد نیاز بهره گرفته شده. مصالح در این منطقه عموما از آجر بوده و از مصالح سنگی کروی و گرد به واسطه ی وجود رود خانه استفاده شده و در بعضی مناطق که صخره های سنگی از جنس سنگ ماسه ای وجود دارند نیز استفاده می شود.
نکاتی در بافت قدیم مناطق دیده میشود که این مناطق را متمایز می کنند. وجود سر در های زیبا با مصالح آجری و سنگی تزئین شده از نکاتی است که در تمام نقاط دیده میشود. اجرای کنج ها، کوچه های باریک و پر پیچ و خم و آجرچینی های مشبک نیز زیبایی خاصی به محلات بخشیده اند. به طور کلی این تزئینات آجری از مشخصه های بارز این مناطق هستند.
در مجموع می توان گفت که عوامل عمده مؤثر در جزئیات این منطقه عبارتند از شرایط اقلیمی منطقه از جمله مصالح موجود، جنس خاک ناحیه و شرایط آب و هوای گرم منطقه که تأثیر زیادی در شکل گیری بنا ها داشته است. عامل دیگرمسئله ی فرهنگ اسلامی منطقه است که در معماری محلات، نقوش و متن های تزئینی مؤثر بوده.
در عکس های ارائه شده، به علت محدودیت های زمانی (بیشترین زمان بازدید از بافت قدیم را در دزفول گذراندیم) عکس های بافت شهری اکثرا از دزفول می باشد ولی در باقی موارد از تمامی مناطق تصاویر دیده می شود.
اجرای کف سازی هماهنگ با مصالح به کار رفته در بنای قلعه که تمامی آن آجری بوده ، فضای یک پارچه ای تولید کرده. از دیگر جزئیات اجرایی در قلعه الافلاک طرح های قاب دیوارها و دور پنجره ها است که با استفاده از آجرچینی شکل خاصی به دیوارها و پنجره ها داده است.
قلعه فلک افلاک(خرم اباد)
آجرچینی زیر بناهای شهر دزفول با سبک خاصی انجام شده به طوری که یک ردیف آجر و ردیف بعدی سنگ های کروی و گرد بکاررفته(با توجه به وجود رود خانه در شهر از این نوع مصالح زیاد استفاده شده). این سبک چینش به نظر می رسد برای جلوگیری از سر خوردن ودر رفتن سنگ های کروی روی یکدیگر مورد استفاده قرار گرفته و آجرها به سنگ ها کمک می کنند تا روی یکدیگر نلغزند.
دزفول کنار رود دز
از دیگر جزئیات این منطقه که در تمامی نقاط آن دیده می شود اجرای شبکه های آجری جلوی پشت بام ها و ایوان ها می باشد که برای دو منظور اجرا شده : یکی خنک کردن محیط در فصل گرما که با عبور هوا از لابلای شبکه ها باعث خنک شدن هوا می شود و دلیل دیگر این است که این شبکه باعث جلوگیری دید از داخل کوچه می گردد.این شبکه ها اغلب به دو صورت عمده زیراجرا شده است.
بافت سنتی دزفول
اما یکی از بارزترین و فراوان ترین جزئیات اجرای این منطقه تزئینات آجری سردر خانه ها است که در تمامی خانه ها دیده می شود.در اکثر خانه ها نیز یک قاب کوچک بالای در موجود است که برای نوشتن آیات و نشانه های مذهبی و سال ساخت بنا استفاده شده است.
بافت سنتی دزفول
هره چینی اطراف پله به صورت پله ای اجرا نشده و با شیب ثابت تا انتهای پله میرود.در این پله ها نیز استفاده از مصالح گرد و کروی دیده می شود.
بافت سنتی دزفول
پله پله کار کردن کنج د یوارهای خارجی خانه ها از دیگر جزئیات معماری منطقه است که برای زیباتر شدن بنا و همچنین برای راحت تر شد ن رفت آمد در کوچه ها صورت میگیرد.در ستون های کوچه نیز برای جلوگیری از سرگیر بودن ستون ها، اینگونه اجرا میشود.
بافت سنتی دزفول
از مشخصه های این منطقه حفره های است که در کنار رود خانه ها کنده شده و به آن در زبان محلی دوئه می گویند. بافت خاک منطقه از سنگ های کوچک و مواد آبرفتی چسبنده تشکیل شده و مانند بتن سفت می باشد، همین مسئله خاصیت مهمی برای جلوگیری از ریزش این دوئه ها می باشد.
رود دز (دزفول)
در اکثر دیوار های آجری بند کشی ها لب به لب آجرها نیامده و مقداری فضا خالی می ماند که این مسئله باعث ایجاد سایه شده و به زیباتر شدن د یوارها کمک می کند.
بافت سنتی دزفول
یک فرم تزئینی دربعضی خانه های این منطقه دیده می شود که جلوه خاصی دارد و به شکل یک قاب می باشد و داخل ان، آجر چینی به صورت قائم انجام شده است.
خانه ی در حال بازسازی (دزفول)
شکل خاص سر ستون ها که با استفاده از آجر چینی اجرا میشوند در اکثر بناهای منطقه دیده میشود. در انتهای بالایی ستون ها تخته هایی کار گذاشته می شود که برای دو منظور است: اول برای اینکه فشار روی تمام ستون پخش شود و همچنین پایه کاری برای آجر چینی های بعدی می باشد.
خانه مرعشی(شوشتر)
خانه ی در حال بازسازی (دزفول)
در شهر شوشتر با توجه به وجود صخره هایی ازجنس سنگ های ماسه ای، استفاده از این نوع مصالح سنگی در اکثر بنا ها دیده می شود. کف سازی روی بند میزانِِِِ، دیوارهای آسیاب های شوشتر، دیوار بعضی خانه ها و اکثر مصالح مورد استفاده در مسجد جامع شوشتر همه از این جنس مصالح سنگی استفاده کرده اند.در مسجد جامع شوشتر ستون های داخلی همه از سنگ می باشند و دیواره ی خارجی نیز از سنگ می باشد که آنها نیز دارای طرحی زیبا می باشد که با پایه ای مکعب شکل و در ادامه هشت ضلعی می شود. داخل این ستون ها یک شیار سنگی کار شده که به انتهای ستون میرسد.
ستون های خارجی مسجد
داخل مسجد
فرم خاص تغییر شکل پایه ی مناره ی امامزاده عبدالله شوشتر که با مصالح سنگی کار شده است.
مناره ی امامزاده عبدالله (شوشتر)
کف سازی کاخ آپادانا با استفاده از مصالح آجری و خشتی که در قسمت های مختلف انداره ای متفاوت دارند.
کاخ آپادانا (شوش)
برای اتصال قسمت های مختلف ستون ها در کاخ آپادانا شیارهایی به عنوان محل اتصال میتراشیدند، داخل آنها سرب داغ پر می کردند و ستون ها را علم می کردند.
کاخ آپادانا (شوش)
کف سازی مورب در قلعه شوش به وسیله ی آجر و ایجاد مسیر راه آب در وسط آن انجام میشد.
قلعه شوش
استفاده از آجرها و خشتهای پیدا شده در حفاری ها در دیوار چینی قلعه شوش.
استفاده از آجر ومصالح خشتی به طور کامل در بنای چغازنبیل فضایی یکنواخت و هماهنگ با شرایط اقلیمی منطقه ایجاد کرده است.اجرای رمپ درقسمتی از بنا به جای پله به منظور راحت تر شدن بالا بردن وسایل برای اجرای مراسم های مذهبی خاص بوده است .
چغازنبیل
اجرای پله ای راه آب ها به منظور جلوگیری از فرسایش مصالح استفاده می شده . از لوله های سفالی دارای نری مادگی برای چفت شدن ،به منظور انتقال آب درقسمت های مختلف بنا استفاده می شده.
چغازنبیل
از سنگ ماسه ای به عنوان لولا پایه وکلون درها استفاده شده که دو سوم سنگ داخل دیوار قرار گرفته و قسمتی که سوراخ در آن قرار دارد بیرون از دیوار قرار گرفته که درها وچوب کلون، در آن قرار میگیرد. برای اجرای پایه درها، سنگ کاملا در خاک قرار می گرفت و پایه در داخل آن جا می افتاد.
چغازنبیل
در تصفیه خانه چغازنبیل دیوارهای حوضچه ی آن با شیب 6% اجرا شده تا باعث ته نشین شدن املاح آب شود.در ملات این قسمت از قیر و گچ برای آب بندی استفاده شده است.
چغازنبیل
جزئیات اجرایی منظر خوزستان (434.3 KB)
تعداد دانلود: 1
زمان آخرین دانلود: دوشنبه, 23 فوریه 2015
------------------------------------------------------------------------------------------