چکیده
یک شهروند معلول، از حقوق اجتماعی برابری با سایر شهروندان برخوردار است و این حق برابر، شامل امکان دسترسی آسان به اماکن مختلف شهری می شود. با توجه به گستردگی معلولیت ها این مقاله در مورد جانبازان و نابینایان و معلولینی می باشد که مشکلات حرکتی و جسمی رنج می برند و از میزان اوقات فراغت بیشتری نسبت به دیگر افراد جامعه برخوردارند. طراحی فضاهایی مناسب جهت پرکردن اوقات فراغت یکی از نیازهای مهم و ضروری این قشر می باشد. در این مقاله پس از بیان عوامل موثر در کاربردی کردن فضاها برای معلولین نکات قابل توجه برای طراحی پارک مناسب معلولین ارائه شده است.
سپس پیشنهاداتی جهت طراحی بهتر و مناسب تر پارک ارائه شده است.
تعریف سازمان بهداشت جهانی از معلولیت
اختلال: هر نوع ناهنجاری یا کمبود در ساختار یا کارکرد روانی، فیزیولوژیکی یا کالبدی را اختلال نامند.
معلولیت: هر نوع کمبود یا فقدان توانایی (ناشی از اختلال) که فعالیت فرد را برای انجام امری به روشی که افراد عادی انجام می دهند محدود سازد یا دامنه فعالیت وی را از حالت طبیعی خارج نماید.
نقص: هر گونه کاهش یا ابنورمالیتیدر ساختار یا عملکرد آناتومیکی یا فیزیولوژیکی یا روانی می باشد. مثل نقص حرکتی، بینایی یا شنوایی، به علت فلج مغزی، تصادف یا حوادث جنگ و یا بیماری می باشد.
ناتوانی: محدودیت در توانایی شخص که متعاقب نقص ایجاد می شود که معمولاً اختصاصی و شخصی است. (قضایی، 1368)
افرادی که دارای مشکلات جسمی- حرکتی هستند را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد:
1.گروهی که به هنگام جا به جایی مجبور به استفاده از وسایل کمکی مانند عصا، چوب زیر بغل و غیره می باشند.
2.گروهی که برای جا به جایی خود مجبور به استفاده از صندلی چرخدار می باشند.
محل احداث پارک و عوامل موثر در طراحی
الف- دسترسی آسان
نظر به ویژگی های گروه های مختلف معلولین فضاها باید به نحوی طراحی گردد که امکان دسترسی سهل و آسانی را برای آنان به راحتی فراهم آورده و بر سر راه آنان موانعی ایجاد ننماید. این تسهیلات صرف نظر رعایت برخی نکات فنی و ضوابط به معلولین شامل سادگی ارتباطات، احتراز از اختلاف سطح های غیر ضروری، تعبیه امکانات و مسیرهای ویژه مخصوص می باشد.
ب- ارتباط بصری
حداکثر اهمیت پیوندهای جمعی بین خود معلولین و افراد غیر معلول ایجاب می نماید که از نقطه نظر بصری امکانات مناسبی برای یکپارچگی فضاها در نظر گرفته شده و طراحی می گردند. بدین ترتیب روشن است که فضاهای تو در تو و پیچیده که متضمن تفکیک خیلی خرد فضای کلان به فضای کوچکتر است باید تا حد امکان اجتناب شود و دید و منظرهای متعددی برای حفظ یک ارتباط بصری یکپارچه در نظر گرفته شود.
ج – تغییر پذیری فضاها
به لحاظ اینکه معلولین در گروه های متعدد و متفاوتی طبقه بندی می شوند (فلج مغزی، نخاعی و …) طبعاً فضاهای ورزشی مربوط به هر گروه دارای ویژگی های معین است که در صورت تخصیص یافتن یک فضا به یک گروه معلولین جداگانه امکانات بسیار جزیی و تغییراتی اندک قابل استفاده برای فعالیت های گروه های مختلف باشد.
د-ایمنی حداکثر
یکی از مهمترین نکات طراحی برای معلولین پیش بینی ایمنی حداکثر در مواقع اضطراری و آتش سوزی هاست. معلولین به لحاظ استفاده از وسیله های مختلف حرکتی قابلیت جابجایی سریع و به موقع را نداشته و طبعاً فضاها باید طوری طراحی گردند که حداکثر امکانات فرار را در موقع خطر برای آنان به وجود آورند
پارک گفتگو نمونه ای از طراحی برای معلولین
پیشنهادات طراحی
مسیر اصلی حرکت همراه با دید مستقیم مشخص باشد. همچنین از بیرون به درون سایت دید کافی وجود داشته باشد.
- عناصر اصلی پارک با مسیری به همدیگر مربوط شوند. ورودی پارک نیز با عناصر اصلی ارتباط داشته باشد.
- از گیاهان و درختان می توان جهت ایجاد ساختار هندسی مناسب پارک و سایه اندازی در مکان های مختلف پارک استفاده کرد. و از گلهای خوشبو برای شناخت ادامه مسیر برای نابینایان در طراحی استفاده کرد.
- از آب می توان به عنوان اصلی ترین عنصر برای هدایت نابینایان در طراحی پارک استفاده کرد. با صدای آب می توان برای شناخت مسیر اصلی حرکت به نابینایان کمک کرد.
- با انواع صداها می توان به شناخت کیفیت فضایی در پارک کمک کرد.
- در فواصل معین برای ورود به پارک پل های ارتباطی کافی وجود داشته باشد. پلکان و سطوح شیبدار نرده گذاری شود. از تغییر مسیرهای ناگهانی و بدون آگاهی دهنده در طراحی اجتناب شود.
- امکان نزدیک شدن دسترسی سواره به فضاهای ورزشی فراهم شود تا در هوای سرد و بارندگی دچار مشکل نشوند.
- سطح شیبدار طولانی معلولین را دچار مشکل می کند. بنابراین شیب سطح شیبدار باید بر اساس طول آن محاسبه گردد و از اختلاف سطح های غیر ضروری اجتناب گردد. راهروها و گذرگاه ها باید تا حد ممکن مسطح و هموار باشد.
- معلولین برای حرکت در پیاده رو ها به دلیل شیب زیاد یا عرض کم یا مصالح به کار رفته دچار مشکل می شوند. بنابراین باید پیاده رو ها را با شیب و عرض مناسب طراحی کرد و همچنین مصالح به کار برده شده نباید سبب لیز خوردن و یا گیر کردن چرخ ویلچر شود.
معیارهای طراحی پارک برای معلولین (143.3 KB)
تعداد دانلود: 23
زمان آخرین دانلود: شنبه, 23 ژوئن 2018
------------------------------------------------------------------------------------------