مزارع کشاورزی جزء لاینفک مناظر روستاها و شهر های کوچک هستند زیرا که حیات و توسعه سکونتگاه های انسانی بدان ها وابسته است. با انقلاب صنعتی و پیشرفتهای فنی و تکنولوژیکی در عرصه معماری، معماری بومی اقصی نقاط دنیا که با توجه به طبیعت و محیط پیرامون خود شکل میگرفت و همساز با اقلیم سر بر میافراشت به دست فراموشی سپرده شد و بسیاری از این مناظر از بین رفتند.
نراق نیز چنین شهری است، شهری کوچک که به دلیل موقعیت خاص و قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و راه مدینه تا هند ، دارای موقعیت راهبردی اقتصادی و تجاری بوده و از دیرباز مورد توجه مردم شهرهای اطراف قرار داشته است.
صاحب «بستان السیاحه» یکصد و ده سال پیش درباره این شهر گفته است: “نراق بر وزن عراق قریهای است قصبه مانند و محلی است خاطرپسند از توابع کاشان، آبش کم و باغاتش فراوان. آن قریه در دامن کوه اتفاق افتاد و سه طرفش فی الجمله گرفته و سمت مغربش به غایت گشادهاست. قرب هزار باب خانه در اوست و چند مزرعه مضافات اوست و مردمش شیعی مذهب و… ”
تصویر 1: نمونه های منظر کشاورزی نراق
این گفته تاریخی نیز موقعیت شهر را به خوبی شرح داده و به وجود این مزارع در کنار شهر اشاره می کند. این مزارع مناظری را به وجود آورده اند که خاص این منطقه اند و در کمتر جایی ممکن است به چشم آیند. منظر کشاورزی شهر نراق مرکب از آثار طبیعی و انسان ساختی است که حاصل تعامل دوستانه انسان با محیط پیرامونش است.
زمین های کشاورزی وسیع با دیواره های سنگچین و ردیفی از درختان سبز در امتداد آن ها که به عنوان بادشکن برای زمین های کشاورزی به کار می روند و کوه هایی در پس زمینه که مانند دیواره ای این زمین ها را در آغوش گرفته اند ، منظر کشاورزی شهر نراق را تشکیل می دهند که علاوه بر این که مناظری طبیعی هستند به عنوان منظر فرهنگی این شهر نیز محسوب می شوند.
تصویر 2: منظر اصیل کشاورزی نراق
این لایه ها عواملی هستند که به نوعی ادراک وتصویری را در ذهن بیننده به ثبت می رسانند که به روشنی نمی توان چنین تصویر ذهنی مشابهی را در جای دیگری جستجو کرد.
کمیته میراث جهانی یونسکو، منظر فرهنگی را به عنوان تمایز جغرافیایی سرزمین ها یا ویژگی منحصر به فرد آن چنین تعریف کرده است: نمایشی مرکب از آثار طبیعی و انسانی. (,UNESCO 2005)
تصویر 3: لایه های منظر اصیل کشاورزی نراق
منظر فرهنگی ، منطقه جغرافیایی را شامل می شود که جلوه های فرهنگی و طبیعی با رویداد های تاریخی، فعالیت ها و افراد یا گروه های انسانی در هم آمیخته است. منظر فرهنگی می تواند از مناطق روستایی وسیع تا یک مزرعه کوچک را در بر گیرد. منظر فرهنگی می تواند بیانگر سیمای بصری و فضای انسان ساخت و روابط حاکم بر آن باشد.
چنانچه کشتزار ها، اراضی ملی، باغ های ملی، پارکها ، پردیس دانشگاه ها، گورستان ها، بزرگ راه های خوش منظره، محوطه های صنعتی جزئی از منظر فرهنگی هستند. منظر مزارع مطبق برنج در فیلیپین از نمونه های منظر فرهنگی است که در یونسکو ثبت شده است.
تصویر 4: نمونه مناظر روستایی و زمین های کشاورزی
منظر اصیل تکامل یافته ممکن است یک منظره به جا مانده از گذشته یا منظره تداوم یافته از گذشته تا کنون باشد. این شکل منظر، از تعامل بین جوامع ابتدایی، معیشت و آداب و آیین های آنان با طبیعت بوجود آمده است.
با این توصیفات مناظر کشاورزی از مناظر اصیل شهرها و روستاها محسوب می شوند که باید مورد توجه قرار بگیرند. درکشورهای توسعه یافته این مناظر دارای اهمیت بسیاری هستند و زمین های کشاورزی در میان و حومه شهر حفظ شده و حتی در منظر سازی های جدید نیز به عنوان الگو قرار گرفته اند.
تصویر 5: منظر مزارع مطبق برنج در فیلیپین
تصویر 6: نمونه حفظ زمین های کشاورزی در بافت شهری لوگزامبورگ و طراحی منظر روستایی در ساختمان های جدید میشیگان
زمین های کشاورزی نراق نیز جزو میراث این شهر محسوب شده که می توان آن ها را به صورت بلوک هایی به وضع فعلی در کنار شهر و یا حتی در میان بافت شهر پس از توسعه های آتی، به عنوان سایت گردشگری و فضای باز شهری حفظ کرده و این مناظر طبیعی، فرهنگی و یا حتی تاریخی را ارج نهاده و از خطر آسیب های احتمالی و ساخت و سازهای جدید دور ساخت و زیرا که این زمین های کشاورزی و عناصر طبیعی معرف هویت این شهر هستند.
با سلام
مرسی که نراق رو مورو توجه خود دارید.
بسیار عالی بود