استاد درس: دکتر سید امیر منصوری
دانشجو: شهاب نظری عدلی
مقالات و انتقادات
هوشنگ امير احمدي
پيوند صنعت و تحقيقات در جهت افزايش نوآوري تكنولوژيك و توسعة سريع اقتصادي ازجمله اهداف پديدة نويني است كه تحت عنوان پاركهاي علمي در متون توسعه، طي دو دهة اخير رواج يافته‌است. فصل حاضر ضمن مروري بر مباحث مربوط به پديدة يادشده، كارآيي اين پاركها را مورد ارزيابي قرار مي‌دهد. خاستگاه‌ها و تحولات اين پاركها در آمريكا و ساير نقاط جهان، و نقد و ارزيابي دستاوردها و نقش آتي اين پاركها نيز در اين نوشته بحث خواهدشد.
در دهة 1980، بسياري از سياستگذاران هنگام مواجهه با كاهش درآمدها و افزايش بيكاري، براي دميدن جاني تازه به كالبد اقتصادهاي ناتوان ملي و منطقه‌ا‌ي خود، به توسعة تحت راهبري تكنولوژي روي آوردند. ازجمله تلاشهاي آنان براي پيشبرد اين راهبرد، متكي بر تكنولوژي پيشرفته، ايجاد پاركهاي علمي بود. هرچند اين پاركها از خود قابليت‌هايي براي تقويت رشد اقتصادي نشان دادند، ولي بر خلاف باور سياستگذاران، داروي زوداثري براي اقتصادهاي رنجور ملي و منطقه‌ا‌ي نبودند. پاركهاي موفق اغلب به يك دهه يا بيشتر زمان نياز داشته‌اند تا از نظر اقتصادي پايا گردند. در مجموع، ميزان شكست آنها بالا بوده و در مورد تأثيرات اقتصادي آنها در سطح ملي و منطقه‌ا‌ي، مبالغه شده‌است. براي موفقيت يك پارك علمي، حمايت دولت محلي يا مركزي نقش اساسي دارد. اين حمايت ممكن است شكلهاي مختلفي به خود بگيرد: از كمكهاي مالي مستقيم دولت تا تأمين زيرساخت‌ها يا صرفا” هدايت قراردادهاي تحقيق و توسعة دولتي به سمت شركتهاي مستقر در پارك علمي. استقرار پارك در نزديكي مراكز شهري معين، پيوندهاي ترابري خوب، محيط مسكوني با كيفيت، يك دانشگاه و يك محيط كاري دلچسب نيز در موفقيت آن اهميت اساسي دارد.
پاركهاي علمي في‌نفسه پاسخي براي پيشبرد توسعة اقتصادي تحت راهبري تكنولوژي در سطح منطقه يا كشور نيستند، بلكه مي‌توانند بعنوان بخشي از يك راهبرد انديشمندانه و هماهنگ براي توسعه كه بر پاية توانمنديهاي ملي يا منطقه‌ا‌ي استوار است، ازجمله گزينه‌هاي در دسترس برنامه‌ريزان و سياستگذاران باشند و جاي حمايتهاي تصنعي از راهبردهاي پرهزينه و نامعلوم مبتني بر تكنولوژي پيشرفته را بگيرند.
از اوايل دهة 1980 حجم عظيمي از نوشته‌ها به‌طور مستقيم و غيرمستقيم به موضوع پاركهاي علمي اختصاص يافته‌است. بخش اعظم نوشته‌هاي دستة نخست، موضوع پاركهاي علمي را در چارچوب گسترده‌تر تكنولوژي و توسعة اقتصادي مطرح ساخته‌اند، حال آنكه بيشتر نوشته‌هاي دستة دوم حول مضامين و جنبه‌هاي خاصي از پاركهاي علمي تمركز يافته‌اند. هرچند اين نوشته‌ها بسيار مبسوط و كاملند،ولي تا همين اواخر براي ارائة جمع‌بندي و ارزيابي جامعي از ماهيت پاركهاي علمي، علت ايجاد آنها، نحوه و مكان ظهورشان، اينكه آيا اين پاركها از نظر دستيابي به اهداف مورد نظرشان موفق بوده‌اند يا نه و اينكه آيندة آنها چه خواهدشد، تلاش چنداني صورت نگرفته‌است.
يكي از علل معدودبودن چنين ارزيابي‌هاي جامع و نقادانه‌ا‌ي در مورد پاركهاي علمي، گوناگوني آنها از لحاظ شكل و كاركرد است. پاركهاي علمي از لحاظ وسعت و ساختار، حجم و نوع مشاغلي كه ايجاد مي‌كنند، و از لحاظ اهداف و تاريخچة تحولشان، با هم تفاوت دارند. ولي با همة اين تفاوتها، پاركهاي علمي آن اندازه ويژگيهاي مشترك دارند كه تحت مقولة واحدي مورد مطالعه قرار گيرند.
ارزيابي پاركهاي فناوري
ترجمه: امين رضا خالقيان – پارك فناوري پرديس
تا هنگامي كه توسعه يك پارك فناوري به عنوان يك راهكار آسان براي تجديد حيات اقتصادي باشد، هر پاركي موفق نخواهد بود. برخي از پاركها پس از يك سرمايه‌گذاري كلان شكست خورده‌اند، برخي به اهدافي كه از پيش تعيين شده بود دست نيافته‌اند و برخي هرگز نتوانسته‌اند مجددا روي پاي خود بايستند.در زير مثالهايي از پاركهاي فناوري شكست خورده آمده است:
– طرح پارك فناوري اطلاعات كه قرار بود در محل بيمارستان قديمي Psychiatric در Bendigo استراليا تاسيس شود، در دسامبر سال 2000 به صورت متروك درآمد كه دليل آن فقدان حاميان مالي اساسي و يا مستاجرين اساسي بود.
– پارك علمي Biotech كه مالك آن دانشگاه Yale بود هرساله 500.0000 دلار را عمدتأ به جهت هزينه برداشت پنبه نسوز از دست مي‌داد. در سال 1999، پارك 15 ميليون دلار وام براي نوسازي دريافت كرد و اميدوار بود كه بتواند مستاجرين جديدي را در بخش صنايع سبك جذب كند. پارك تعداد مشاغلي را كه از آن انتظار مي‌رفت،نتوانست ايجاد كند و هنوز نتوانسته است اثري در حل مشكلات همسايگان محل استقرار خود داشته باشد.
برخي دلايلي كه براي شكست پاركهاي فناوري ذكر مي‌شوند عبارتند از:”كمكهاي ناكافي به شركتهاي عضو، سطح پايين توسعه فناوري محلي، مديريت ضعيف مراكز انكوباتوري يا انتصاب مجدد و متوالي همان مديران، عدم توانايي در توسعه خدمات آموزشي و مشاوره‌اي براي فعاليتهاي داراي ارزش افزوده، و عدم وجود استاندارد تعريف شده‌اي براي ورود و خروج مستاجرين.
به نظر مي‌رسد اين عوامل اثرات قوي بر نقش پاركهاي فناوري در توسعه كشور دارد. يك مرور ادبياتي در زمينه پاركهاي تحقيقاتي مي‌گويد ممكن است تقاضا براي تهيه فضا جهت پارك فناوري هرروز افزايش يابد، ولي هر محيطي براي ايجاد يك پارك تحقيقاتي مناسب نيست.
دست اندركاران پاركهاي فناوري جديد اميدوارند بدون بهبود قابليتهاي فناوري محلي بتوانند سرمايه گذاري خارجي را جذب نمايند. اين افراد اگرچه ممكن است مقداري سود از سرمايه گذاري خود بدست آورند، ولي در عين حال امكان دارد در نهايت به ورشكستگي برسند.
جمع بندی:
در انتقادهایی که صورت گرفته است مشکل عدم پرداخت به تعریف مناسبی از پارکهای علمی مشاهده می شود.در ضمن برای پارکهای فن آوری،علمی،تحقیقاتی،تکنوپولیسها،تفاوت و تمایزی قائل نشده است که این ایراد وارد است. این سردرگمی پیامدهای خاص خود را به دنبال دارد .همچنین میزان موفقیت این پارکها و عوامل تعیین کننده آن به علت نو بودن آن هنوز تحت بررسی است.
پارک فناوری پردیس
این نقدها از نقطه نظر یک مدیر،اقتصاد دان،منتقد،مهندس عمران و …… بدون پرداختن به اصل مسئله پارک بوده است.
اما پارک:پارکهای فن آوری و پارکهائی با همین خصوصیات مشابه چقدر به موجودیت پارک،پرداخته اند.آیا به همان اندازه که به آئین نامه ها،مسائل اقتصادی،شرایط کار و پژوهش،بازارهای بین المللی و زیرساختهای شهری پرداخته می شود به طراحی پارک و اصول و قواعد آن پرداخته می شود؟
شاید سرمایه گذاری های کلان، تجمع کاربریها، آینده نگری اقتصادی و تکنولوژیکی مانع آن بوده است که آنگونه که درخور است به آن توجه شود.
در اینجا دگر تحت تاثیر جانمائی شرکتها و موسسات پژوهشی،آزمایشگاهها،کتابخانه ها،سایتهای ارتباطی بین المللی و …. و نحوه تقابل و عملکرد چند جانبه آنها با یکدیگر است.اینجا است که زونینگ مطرح می شود.مسلماٌ یک شرکتی که با مسائل شیمی و دارو سر و کار دارد نیاز به همجواری یک واحد تحقیقاتی صنایع مکانیک ندارد.
پارک فن آوری پردیس
در تعاریفی که اهل نظر و صاحبان عقیده از این پارکها کرده اند بطور مشترک آن را مجموعه ای پارک مانند بر پایه ساختار های اقتصادی،شهری و علمی مناسب در جهت تولید سرمایه عنوان کرده اند وپارک به عنوان پس زمینه ای در نظر گرفته می شود که کاربری های موجود در یک فضائی با عملکرد چند جانبه ای در کنار هم جمع شده اند و بهتر در ان است که از محیطی از لحاظ اقلیمی مناسب و حتی الامکان زیبا برای بازدهی بیشتر بهره مند باشد.
این پارک دیگر تفریحی و گردشی نیست مگر آنکه با اطلاعات قبلی با مدیریت پارک،امکان آن فراهم گردد که گروهی خاص از آن دیدن کنند.طراحی پارک می طلبید که با توجه به واژه های فن آوری،علمی،تحقیقاتی،اصول و الزامات مخصوص به خود را داشته باشد.آیا پارک فقط فضای سبزی است که یک سری احجام رابه دلیل نیاز عملکردی به همدیگر متصل می کند؟در طراحی پارک فناوری پردیس پارک،سرانه فضای سبزی را در نظر گرفته و با توجه به تراکم و مساحت نیاز برای افراد برای یک ناحیه یا منطقه پارکی با عملکردهای مورد نیاز طراحی می شود.اما در اینجا دیگر مکانیابی اینگونه پارکها خیلی متفاوت است که زیرساخت هایی را طالب است.
بهتر آن است که اصول طراحی پارک نیز جنبه نوآوری و تکنولوژیکی به خود بگیرد که به نوعی نتایجی که از ایجاد چنین پارکهائی در جهت افزایش سرمایه و توسعه فن اوری می شود در جهت توسعه تکنولوژی و اقتصادی پارکها نیز باشد.فقط شکل احجام و عملکرد آن نباید بیانگر حاکمیت تکنولوژی در اینگونه پارکها باشد.بلکه باید طراحی پارک نیز به عنوان مراتب توجه اولیه در این زمینه مد نظر قرار گیرد.
منابع و مآخذ:
Hooshang Amirahmadi & Grant Staff, “Science Parks: A Critical Assessment”, Jounral of Planning Literature, Vol. 8, No. 2, November 1993, pp. 107-123
Jürgen Allesch, “InnovationCenters and ScienceParks in the Federal Republic of Germany: Current Situation and Ingredients for Success”, in Gibb, op.cit
http://www.american.edu/carmel/ab5293a
www.ictna.ir
http://www.iransiliconvalley.com
پارک های علمی و فناوری، نگاهی به پارک فناوری پردیس – قسمت سوم (256.0 KB)
تعداد دانلود: 8
زمان آخرین دانلود: پنج‌شنبه, 4 ژانویه 2018
------------------------------------------------------------------------------------------