شوشتر
در شوشتر تاریخ در کش و قوس مستانه با طبیعت هم آغوش شده است. در امتداد رود و بر رود جاری می شود و در ساسانی به اوج می رسد تا به امروز می رسد. شوشتر را می توان موزه آب نامید.

بند میزان
شهر عظیمی که در دوره ساسانی در شوشتر شکل می گیرد برای حیاتش تاسیسات زیربنایی می خواهد. چه می کنند؟ کارون را دو بخش می کنند و بر سر راه یکی بند می زنند.
به خود می بالی از دقت و استواری آن. بند را درست جایی زدند که سوار بر اراضی کشاورزی جنوب غربی شوشتر است و سپس آب را از کانال های زیرزمینی نیر به آن اراضی رسانده اند و هر چند از لاشه سنگ و ملات است اما تا به امروز استوار ایستاده است.
بند و رود و طبیعت آرام آن تفرجگاهی برای انسان قرن چهارده هجری شمسی است. جوانی بی خیال بر روی آن می نشیند و ماهی اش را می گیرد. جوانانی آنسوتر بساط دورهم بودن آخر هفته اشان را پهن می کنند. این سوال را ذهن را قلقک می دهد که کدامشان می دانند بر چه تاریخی ایستاده اند.

مجموعه آبشارها و آسیاب های شوشتر
در شهر میدانی هست به نام دروازه گرگر. نامش تلنگری است به تاریخ. میدانی است ترافیکی با رواقی دورادور که یادآور معماری ساسانی است. و الحق و الانصاف خوب درش آورده اند. به شرق که حرکت می کنی از پلی می گذری که ریزش شدید آب نگاه ترا به سمت جنوب می کشاند. عظمتی باور نکردنی پیش رویت می بینی: آبشارهای دستکند که آب را با خروشی بهت انگیز بر فرق گرگر می ریزند. دستکند ساسانی برای به چرخش درآوردن آب سی و سه آسیاب که امروز تنها یکی از آنها جاودان مانده است. تاریخ را در امروز جاری می بینیم. گویی تنها چیزی که تاریخ را زنده نگه می دارد، طبیعت است. وقتی صدای پرخروش آب بر تمامی صداهای شهر قالب می شود، حس غرور می کنی از تاریخی که پس پشت نهاده ای. همه چیز را نمی توان با کلمه و خط و عکس بر کاغذ آورد.

خانه مرعشی
از نزدیکی میدان دروازه گرگر از یک کوچه شیب دار مثل خیلی کوچه های شوشتر بالا که می آیی به نظرگاهی بی نظیر می رسی رو به مجموعه آبشارها و آسیاب ها و پل و گرگر در شمال پل. چشم اندازی بی نظیر که اگر خانه مرعشی نبود، مانند بسیاری زوایای دیگر مسلط به مجموعه با بناهای کم ارزش کور شده بود. بناهایی که در عالی ترین مرتبه شان پنجره اتاقشان رو به مجموعه است و در تاسف برانگیزترینشان پنجره سرویس بهداشتی شان. گویی به تاریخ تمدن پشت کرده اند.
خانه با سه اشکوبش (همکف، شبستان، شوادان) پذیرای یکی از خوانین قاجار بوده است. جالب است همان قاجاری که همیشه با اکراه نامش را می برند، تا بدین حد هوشمندانه از یک منظر تاریخی بهره جسته است.
شوادان فضایی است دستکند در عمق حدوداً 6- متری برای گریز از گرما که تقریبا دمای ثابت 25 درجه دارد.

باغ خان و خانه خان
در بافت که حرکت می کنی از آسیاب ها و آبشارها آنقدر که دور می شوی که دیگر صدای خروش آب به گوش نمی رسد، به خیابانی عریض بر می خوری که دل بافت را شکافته است و خانه ها را برهنه کرده است. در این میان خانه ای و باغی چون نگینی لب پریده بر تارک بی فروغ بافت سوسو می زند. حیاط خانه را که آسفالت کردند، حیات خانه گرفته شد و از چهارفصلش قصه ای بیش نماند. هر چند خانه در حال فرو ریختن است اما منظره ای که پنجره اش قاب کرده است، زنده است. از باغ درختانی سرفراز باقی مانده است در حاشیه گرگر.

مسجد جامع شوشتر
در گذر از بافت به بنای مکعبی ساده اما با صلابتی بر می خوریم که چهار طرفش را گذرهای احاطه کرده اند، نیم ستونهای چسبیده به نمای مسجد، که در هیچ مسجد دیگری دیده نمی شود، یادآور الگویی ساسانی است و راوی خاطره زمانی است که این شهر مرکزیت حکومت ساسانی داشته است. وارد بنا هم که می شویم از مردم واری صدر اسلام اثری نیست. مسجد از نوع شبستانی ستوندار است. همانی که ادامه اش می رود تا آندلس. آنچه این بنا را متمایز می کند زیبایی شناسی خاص آن است که به بکر و دست نخورده تا به امروز باقی مانده است.

امامزاده عبدالله
یک چهار طاقی بر زمین بلند، در کنار رودی خروشان و درختان سدر کهنسالی که بر آن دخیل بسته اند. باز هم همان سه گانه مهری که امروز امامزاده عبدالله اش می نامند. گنبد چهار طاقی فرو ریخته و طاق هایش را پر کرده اند.
در اینجا دو نکته مهم وجود دارد:
1 – مکان یابی (مکان بلند خارج شهر)
2 – ترکیب بندی
با نظر به اینکه مکان بلند خارج از شهر در اسلام شأن خاصی ندارد، جای این سوال بوجود می آید که چرا بسیاری از اماکن مقدسی که امامزاده می نامیمشان در مکان بلندی خارج از شهر واقع اند. آیا این فرضیه که چنین مکان هایی وام دار سنتی پیش از اسلامند دور از ذهن می نماید؟ آیا می توان منکر این همنشینی تاریخی شد؟
در کروکی مادام دیالافوا از اینجا تصویر چهار طاقی پیش از تخریب و تغییرات دیده می شود.
شهدای خود را اینجا دفن می کنند.
مردم برای پیک نیک به اینجا می آیند.
عروس و دامادشان را برای زیارت به اینجا می آورند.


"دانلود فایل های پیوست مطلب"
-----------------------------------------------------------------------------------------
گزارش سفر علمی و پژوهشی خوزستان – قسمت دوم (288.8 KB)
       تعداد دانلود: 0
       زمان آخرین دانلود: دوشنبه, 30 نوامبر -0001
------------------------------------------------------------------------------------------