چکیده:
پارک دانشجو ،پارکی است که قبل از انقلاب اسلامی در تقاطع دو شریان اصلی شهر در آن روزگار- که حیاتی بوده و هستند- ساخته شدساخت این پارک همزمان با شکل گیری ابتدایی ساختار فعلی شهر صورت گرفت. پارک دانشجو بیش از اینکه به عنوان یک پارک مستقل شناخته شود،بیشتر به عنوان پارکی نام برده می شود که در همسایگی بزرگترین بنای تئاتر تهران که محل گردهمایی هنرمندان ،هنر دوستان و دانشجویان می باشد،در کنار سالن تئاتر شهر، قرار دارد.بنا بر این دادن بهتر است که به آن عنوان پارک تماتیک(مو ضوعی ) داده شود، پارکی آمیخته با هنر. همچنین با توجه به مکان استقرار این پارک در محدوده فرهنگی پایتخت و همجواری با چندین دانشگاه، انتظار می رود که به عنوان یکی از پارکهای مهم شهر شناخته شودو به عنوان یک پارک در مقیاس شهری عمل کند،اما متا سفانه اینگونه نیست.
این روز ها پارک دانشجو به عنوان مکان امن و پاکیزه ای برای دقایقی درنگ وآسودن در سایه درختان محسوب نمی شود.کمتر پدر و مادری است که حاضر باشد کودکش را برای بازی به این پارک ببرد.بنابر این جز در مواقعی خاص از روز(بیشتر عصرها،پیش از غروب) کمتر کودک یا خانواده ای در پارک دیده می شود.اینجا مکانی است برای رد وبدل کردن مواد مخدرو مکانی برای تجمع افراد مشکل دار و مطرود جامعه. اما مشکل کجاست؟ در ادامه سعی بر این خواهد بود که بیشتر به این مساله پرداخته شود.
کلید واژه ها: پارک،امنیت،هنر، تئاتر شهر ،تفریح،باغ ایرانی،مدرنیسم،پست مدرنیسم،آب،محور،المان شاخص،تکرار،معضل اجتماعی،مواد مخدر
معرفی وتاریخچه:
نام پارک:پارک(بوستان)دانشجو
مکان:ضلع جنوب شرق تقاطع خیابان انقلاب و خیابان ولیعصر (تصویر 1)
سال احداث:1346
مساحت:32000 متر مربع
“تصویر 1،موقعیت قرار گیری پارک”
“تصویر 2، محدوده منطقه 11 تهران”
پارک دانشجودر اواسط دهه40 خورشیدی،همزمان با شروع پروژه هایی مشابه دز تهران ،طراحی شد و پس از 2 سال،تکمیل گردید.متاسفانه از طراح و ایده های طراحی این پارک ،اطلاعات چندانی در دست نیست جز اینکه توسط همان تیم طراح سالن تئاتر شهر آقایان انصاری و مهندس افخمی (که در حال حاضر در خارج کشور اقامت دارند) طراحی شده است.
زمینی که پارک دانشجو در آن واقع شده،در گذشته زمینی مخروبه و محل اسکان زاغه نشینان بوده که با توجه به سیاستهای حکومت در آندوره که مبتنی بر انتقال زاغه نشینان به حومه شهر بود ،تصمیم گرفته شد که به پارکی در نزدیکی قلب شهر و مرکز فرهنگی- دانشجویی تبدیل گردد.
بنا بر این با هدف تبدیل یک مرکز ناهمگون با شهر به یک مرکز فرهنگی پارک دانشجو طراحی و در طی 2 سال ساخته شد.4سال پس از بهره برداری از پارک،ساختمان تياتر شهر نیز تکمیل گردید تا قدمی باشد در راستا ی تبدیل آن ناحیه به شریان اصلی فرهنگی شهر تهران.
بناي زيباي تئاتر شهر به شكل دايره، براساس طرحي از بيژن انصاري و مهندسي ناظر سردار افخمي، طي پنج سال ساخته شد و درسال 1350 ، گشايش يافت.تئاتر شهر ابتدا زيرنظر راديو و تلويزيون اداره ميشد، سپس تحت نظارت اداره فرهنگ قرار گرفت و پس از انقلاب نيز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي سرپرستي آن را برعهده گرفت.
تئاتر شهر چهار سالن نمايش دارد سالن اصلي با گنجايش 570 نفر; سالن چهارسو با گنجايش 120 الي 400 نفر (كه وسعت دكور و صحنه امكان افزايش جمعيت را ميدهد) ; سالن شماره دو با گنجايش 100 نفر و سالن قشقايي كه براي تمرين از آن استفاده ميشود. تئاتر شهر همچنين، داراي كتابخانه تخصصي هنر است كه دانشجويان تئاتر و هنرجويان كارگاههاي نجاري و خياطي از آن استفاده ميكنند[کتاب اول]
امروزه، مجموعه فرهنگي تئاتر شهر هفت سالن نمايش دارد.(تصویر 3)
“تصویر 3”
تئاتر شهر در حال حاضر اصلی ترین مرکز نمایشی شهر محسوب می گردد که محل تجمع طرفداران تئاتر به شمار می آید.
در گذشته مرزی بین ساختمان تئاتر شهرو پارک وجود داشته که امروزه از بین رفته و پارک به منزله فضای سبز بنا به چشم می آید.
پوشش گیاهی:
مساحت فضای سبز پارک دانشجو در حدود 17000 متر مربع می باشد که بیش از 50 % از فضا را در بر گرفته است.تمامی فضاهای سبز،که درختان در آن واقع شده، با چمن پوشانده شده است و گلها ی فصلی و درختچه ها در محوطه کاشته شده اند(.تصاویر 5و 4).
“تصاویر 5و4”
گونه های گیاهی موجود:
چنار ،نارون ،کاج کبود ، سرو(شیرازی،خمره ای، نقره ای،بادبزنی) ،افرا ، خرمالو ، برگ بو ، بلوط ، ازگیل ، طاووسی ،نرگس ،به ژاپنی ، یاس زرد، اقاقیا ،ختمی ،توری ،زبان گنجشک،بید مجنون ، ماگنولیا،شمشاد، ارغوان ،میخک هندی،سپیدار ، گل رز هفت رنگ.(تصویر 6)
“تصویر 6،گلهای فصلی”
امکانات تفریحی:
در جنوب شرقی پارک زمینی مخصوص بازی کودکان طراحی شده است به مساحت 450 متر مربع، که دارای وسایل بازی معمول می باشد(تصویر 7).کف زمین بازی با کفپوش مخصوص پوشیده شده است .دور تا دور زمین با لبه بالا آمده باغچه ها محصور شده که مکانی را-ولو نه چندان مناسب- برای نشستن والدین فراهم آورده است.در اینجا یک وسیله بازی برقی به شکل قو نیز به چشم می خورد که ظاهراً مدتهاست استفاده نمی شود.
“تصویر 7”
در عین وجود مساله اصلی که همان جو نامناسب است، یکی از مشکلات اساسی این بخش،عدم تعبیه هیچ گونه سایبانی اعم از درختان سایه انداز یا هر گونه سایبان دیگری است که بازی کودکان را ا زمان تابش آفتاب بخصوص در تابستان مختل می کند.
امکانات فرهنگی:
به جز تئاتر شهر که در غرب پارک قرار دارد یک کتابخانه در ضلع جنوبی پارک قرار گرفته که زمان چندانی از احداث آن نمی گذرد و هیچ همگونی با مجموعه ندارد.و از بخش های اضافه شده به طرح ابتدایی پارک می باشد که مانند اکثر ملحقات ربطی به کل مجموعه ندارد.(“تصویر 8)
“تصویر8 “
سایر امکانات :
بوفه ای در جنوب غرب وجود دارد که در اطراف آن صندلیهای فایبر گلاسی مشابه آنچه در باقی بوفه ها وجود دارد ،به چشم می خورد. (تصویر9)
“تصویر9 ”
یک آبنمای دایره ای در غرب پارک و در مجاورت سالن تئاتر شهر به مساحت 70 متر مربع موجود است . (تصویر10) که همگون با ساختمان تئاتر شهر است .ودر آن فواره ای موجود می باشد.
“تصویر10 ”
همچنین 2 آبنمای مستطیل شکل همراه با فواره ها وتعدادی مجسمه کودک در حال بازی در وسط آبنما نیز در بخش مرکز پارک وجود دارد. (تصویر 11)جویهایی نیز در راستای محور های اصلی و فرعی وجود دارند.یک آبنما به شکل پلکانی نیز در بخش جنوب شرقی تئاتر شهر قرار دارد که در کنار ان مجسمه ای از پرویز تناولی در مکانی نا مناسب قرار گرفته است.
“تصویر11 “