بر اساس جزوه درسی دکتر محسن کافی (استاد درس گیاهشناسی کاربردی گروه معماری منظر دانشگاه تهران) طبقه بندی گیاهان فضای سبز از نظر سازگاری با شرایط محیطی
گیاهان فضای سبز بر اساس میزان مقاومتشان نسبت به سرمای زمستانه به دو دسته حساس و مقاوم تقسیم می شوند. از آنجا که در درختان و درختچه ها میزان حساسیت و یا مقاومت به شرایط محیطی در زمان خزان و یا رویش متفاوت است لذا این تقسیم بندی گسترده تر گشته و بسته به مقاومت چوب در برابر سرمای زمستان و یا مقاومت جوانه گل در برابر سرمای بهاره تقسیم می شوند. به عنوان مثال چوب درخت زردآلو سرمای بسیار شدید را در زمستان تحمل می نماید ولی جوانه گل آن در برابر سرمای بهاره حساس است لذا کاشت آن محدود به مناطقی می شود که سرمای بهاره نداشته باشند. مثال دیگر گیاهان همیشه سبز مناطق گرمسیر است که برخی از آنها سرمای نزدیک به صفر را تحمل می نمایند مثل مرکبات و برخی این مقاومت را ندارند و به سرما بسیار حساس هستند مثل نارگیل، موز و انبه. از طرفی می توان گیاهان فضای سبز را براساس احتیاجات حرارتی شان در خلال فصل رشد به دو گروه گیاهان فصل خنک که عبارتند از گیاهانی که در دمای پایین حدود 4 درجه سانتیگراد بذرشان جوانه می زند و خودشان نیز در هوای خنک بهترین رشد را دارند (مثل کلم زینتی) و گیاهان فصل گرم که عبارتند از گیاهانی که بذرشان جهت جوانه زنی احتیاج به حرارت های بالا دارد و خودشان نیز در هوای گرم بهترین رشد را دارند (مثل فلفل زینتی) تقسیم نمود. طبقه بندی گیاهان فضای سبز بر اساس چرخه زندگی از نقطه نظر چرخه زندگی گیاهان فضای سبز به سه دسته تقسیم می شوند:
- گیاهان یک ساله
- گیاهان دو ساله
- گیاهان چند ساله یا دائمی
به علت اهمیت این گروه از گیاهان در طراحی های فضاهای سبز به شرح هر یک از گروه های فوق پرداخته می شود. طبقه بندی گیاهان فضای سبز بر اساس عادت رشدی و شکل و نوع ساقه هواییدر این تقسیم بندی گیاهان به دو دسته خشبی یا چوبی و علفی تقسیم بندی می شود.
- گیاهان چوبی یا خشبی: که دارای اندام ها و بافت های چوبی هستند خود به چهار دسته کوچکتر یعنی درخت، درختچه، خزنده و پیچ ها تقسیم می شوند.
لازم به ذکر است که در گروه خزنده ها و پیچ ها ارقام غیر خشبی و علفی نیز وجود دارد که در جای خود تشریح می شوند. درخت معمولاً گیاهی دائمی با یک تنه اصلی مستقیم و مرتفع است مثل کاج و چنار ولی درختچه به جای یک تنه اصلی چندین شاخه اصلی دارد که از سطح زمین رشد می کنند مثل شمشاد یا تمشک. گیاهان چوبی خزنده با وجود اینکه دارای یک ساقه خشبی واحد است ولی بدون قیم نمی تواند روی تنه خود بایستد مثل مو.
- گیاهان علفی: خود به دو دسته کوچکتر یعنی علفی و خزنده تقسیم می شوند. دسته اول یعنی علف ها نیاز به قیم ندارند مثل اطلسی و شمعدانی و دسته دوم یعنی خزنده ها روی زمین حرکت می کنند. گیاهان چوبی عمدتاً چند ساله هستند، درصورتی که گیاهان علفی ممکن است یک ساله، دو ساله و یا چند ساله باشند. در مناطق معتدله، شاخ و برگ گیاهان علفی چند ساله هر سال در زمستان در اثر سرما از بین می روند ولی ریشه آنها زنده می ماند و در بهار سال بعد دوباره شاخ و برگ جدید تولید می نمایند. از این گروه می توان به کوکب، نعناع و توت فرنگی اشاره کرد.
به طور کلی گیاهانی که در زمستان برگ های خود را از دست می دهند خزان دار نامیده می شوند مثل بید، نارون و چنار و آنهائی که در سراسر سال دارای برگ هستند همیشه سبز نامیده می شوند مثل ماگنولیای تابستانه. البته در گیاهان همیشه سبز ریزش برگ وجود دارد ولی این عمل به تدریج صورت می گیرد و همواره روی آن مقداری برگ وجود دارد که آنرا سبز نگه می دارد. گیاهان خزان دار معمولاً مربوط به مناطق معتدل هستند و گیاهان همیشه سبز مربوط به مناطق گرمسیر و نیمه گرمسیر و گروهی (مثل بازدانگان) مربوط به مناطق سرد جهان هستند.