اهداف طراحي
در راستاي طراحي اين مجموعه به صورت كلي 2 هدف كلي را دنبال می کنیم:
– ايجاد يك معماري منظر پايدار و زيبا كه محيطي دلنشين و خاطره انگيز براي استفاده كنندگان به ارمغان آورد.
– فراهم نمودن زمينه شناخت هرچه بهتر و كاملتر گل و گياه و باغ در ايران در قالبي نوين براي شهروندان و توريستها و جهانگردان.
با توجه به تحلیل سایت و بررسی های انجام شده، طرح دارای دو محور عمود برهم می باشد و این دو محور یاد آور نظام ساختاری باغ ایرانی است، ایده طراحی با ساختاری نظام مند، با حفظ مفاهیم و فرهنگ باغ ایرانی و در عین حال ارگانیک، با توجه به موقعیت سایت، با مضمون باغ ایرانی-کوهستانی طرح شده است. در واقع این طرح با هدف شناساندن انواع باغ های ایرانی، مانند باغ تخت، باغ خرگاه و … طراحی شده است.
البته با محدودیت های سایت و برای حفظ نظام ساختاری باغ ایرانی سعی بر آن شد تا محور های سایت در نقاطی عمود بر هم شکسته شوند و این نقاط تلاقی محورها نقاط کانونی گردند. که یکی از این نقاط کانونی میدان اصلی با است که ورودی اصلی پارک را به باغ تخت و نهایتاً به پژوهشکده گیاهشناسی و گلخانه ها متصل می کند.
سایت مجموعه به دلیل وجود توپوگرافی مناسب قابلیت استفاده در جهت فعالیت های تفریحی را دارد. با توجه به این مطلب در طراحی سایت سعی شده تا فضاهای متنوع و مناسبی طراحی شود؛ این فضاها جهت استفاده عادی و خاص مراجعان قابل برنامه ریزی هستند. استفاده از پل، رمپ، ستون، تراس بندی ها با ارتفاع های متفاوت با توجه به توپوگرافی صورت گرفته است.
از جنوب به سمت شمال سایت، طراحی از حالت هندسی و نظام مند به سمت اورگانیک و طبیعی سیر می کند، به طوریکه، به سمت شمال سایت مسیر ها، پوشش گیاهی، دیواره ها، استخر رفته رفته حالت اورگانیک به خود می گیرند.
پوشش گیاهی نیز در جنوب سایت دست کاشت و انبوه و دارای کاشت خطی است و هرچه به شمال سایت نزدیک می شویم از پوشش گیاهی بومی منطقه با کاشت پراکنده و نامنظم استفاده شده است. به عنوان مثال درختان در مسیر ورودی اصلی تا باغ تخت و از باغ تخت تا پژوهشکده به صورت خطی (کاج، چنار، سرو) کاشته شده اند. و در قسمت های شمالی سایت نزدیک استخر کاشت به صورت نامنظم است.
در ورودی اصلی سایت از المانهای عمودی از جمله دیوار، رواق، اختلاف سطح و … برای شاخص کردن ورودی استفاده شده است تا در طول مسیر خود را به مراجعه کنندگان نشان دهند. پس از عبور از ورودی، فرد در مسیری مشخص شده توسط کاشت خطی و پرسپکتیوی عمیق، قرار می گیرد. این مسیر امکان جهت یابی و تعیین مسیر را برای مراجه کننده فراهم می کند.
در بدو ورود یک بازارچه محلی با فضای باز جلوی آن طراحی شده است و مسیری جدا از ورودی اصلی به باغ تعبیه شده است.
محل پرورش پیاز گل: مکانی برای پرورش گلهایی چون نرگس شیراز، لاله، لاله واژگون و … می باشد که در تابستان جلوه بسیار زیبایی از رنگها را در خود دارد. و برکه میانی محل پرورش نیلوفر های آبی می باشد. در قسمت شمالی سکوهایی برای نشستن وجود دارد که بازدید کنندگان می توانند از منظره زیبای بوجود آمده و عطر گلها لذت ببرند.
کوشک باغ خرگاه نیز توسط سازه چادری برای گرفتن و نمایش گلاب گیری و عرقیجات گیاهی و فروش آنها تعبیه شده است.
از قسمتهای دیگر سایت می توان به باغ رسانه ها اشاره کرد. در دنیای امروز سریعترین راه ارتباطی ملل رسانه ها هستند. با جدید ترین اطلاعات راجع به گل و گیاه و نمایشگاه های گل در سراسر دنیا به صورت های مختلف به مهمانان عرضه خواهد شد. این اطلاع رسانی توسط سکوهایی که علاوه بر کاشت گل کتیبه ای در مورد گل مربوطه به منظور شناخت کامل آن وجود دارد. این باغچه به همراه آبنمای میانی منظره بسیار زیبایی را به مراجعه کنندگان عرضه می دارد.
از دیگر قسمت های باغ می توان به باغ تخت اشاره کرد، که هر کرت آن از بالا به پایین نسبت به کرت زیرین در سطح بالاتری قرار گرفته است. و هر کدام از این کرت ها باغچه ای در ارتباط با پژوهشکده و گلخانه ها است. در واقع ساختمان پژوهشکده به عنوان کوشک برای باغ تخت عمل می کند و باغ تخت به عنوان باغ گیاهشناسی برای پژوهشکده می باشد.
در طراحی سایت 3 گلخانه در نظر گرفته شده است. عامل قابل توجهی كه در اين گلخانه ها در نظر گرفته شده ، یکی به عنوان پرورش و نگهداری گیاهان حاره ای و در کل گیاهان غیر بومی که به نسبت گیاهان دیگر به مراقبت های ویژه ای احتیاج دارند.و دیگری گلخانه ای است از كارهاي پژوهشي خود مجموعه و گياهان بومي منطقه که گیاهان آن در فصول سرد و گرم قابلیت جابجائی از درون به بیرون گلخانه و بالعکس را دارا می باشد. و سومی نمايشگاهي است فصلی از تمام گیاهان موجود در باغ گیاه شناسی. درعين حال این گلخانه ها از لحاظ فرم و عملكرد متناسب با ساختمان پژوهشكده در نظر گرفته شده است، كه تمام اهداف ذكر شده در مطالب فوق را دنبال مي كند. نکته مورد توجه در رابطه با جایگیری گلخانه ها در سایت: گلخانه هاي تك واحدي كه در عرض بالاتر از 40 درجه شمالي واقعند بايد در امتداد شرق به غرب ساخته شوند تا بتوانند نور آفتاب زمستاني كه زاويه تابش پاييني دارد را به نحو مناسبي دريافت كنند،که گلخانه های طراحی شده در سایت از این قائده مستثنی نیست.
مسیر کناری در شرق سایت دسترسی سریع به شمال سایت می باشد که در طول مسیر نقاط مکث نیز برای آن در نظر گرفته شده است مانند میدان فرعی که از شمال به سمت آلاچیق ها و از جنوب به سمت ورودی جمشیدیه ختم می شود.
جانمایی آمفی تئاتر نیز با توجه به شیب سایت در نظر گرفته شده است، به صورت روباز طراحی شده است و دید زیبایی به سمت جنوب باغ دارد. برای مراسم بازی ها و اجرای موسیقی زنده محلی در نظر گرفته شده است.
باغ شنی همان طور که گفته شد به منظور نشان دادن باغ در ایالت خراسان که بدون هیچ گونه گیاه و آبی به زیبایی هرچه بیشتر خود را به بینندگان عرضه می دارد. مکان یابی آن نیز در قسمت شمالی سایت است که پوشش گیاهی کمتر است.
آلاچیق ها نیز از نظر مکان یابی در قسمت های مرتفع سایت به لحاظ دید و منظر مناسب جانمایی شده است. و نیز فضایی برای خدمات رسانی به استفاده کننده گان در جنب آلاچیق ها در نظر گرفته شده است.
سکوهای متحرک نیز برای ایجاد دیدی متنوع و متحرک از سایت طراحی شده که با چرخش این سکوها استفاده کنندگان ضمن استفاده از فضایی مرفه و شاد می توانند بدون حرکت کردن دیدهای متنوع از سایت داشته باشند.
محلی نیز برای پرورش گلهای باغ ایرانی در نظر گرفته شده است. در اینجا که به صورت اورگانیک طراحی شده، هفت گونه متفاوت از این گلها برای آشنایی استفاده کنندگان پرورش داده می شوند. مکان یابی سایت به دلیل بی روح نبودن قسمت بالایی آن و با اصلاح خاک این قسمت صورت گرفته است. با وجود رنگ های گوناگون و زنده این گلها فضایی زیبا و دلنشین خلق می شود.
در نهایت به شمالی ترین و مرتفع ترین قسمت سایت که مجموعه رستوران است، می رسیم. این قسمت زیبا ترین دید را به کل سایت و حتی شهر تهران دارا می باشد. و در طراحی آن سعی شده است که کاملا به صورت ارگانیک و شبیه به باغ های دوره صفویه با عنوان باغ در آب باشد.
در انتها باید یادآور شد که تمامی این باغ ها در یک باغ بزرگتر به نام باغ ایرانی-کوهستانی فردوسی جای می گیرد که به اینگونه باغ ها نام باغ در باغ اتلاق می گردد.
نتیجه گیری
در راستاي تحقق بخشيدن به هدفهاي ذكر شده مهمترين نكته اي كه حائز اهميت اين است كه اين دو در ارتباط كامل باهم و به شكلي مكمل يكديگر به حساب مي آيند. در طراحي اين مجموعه سعي بر آن شد كه علاوه بر ايجاد معماري ، منظري پايدار و زيبا كه محيطي دلنشين و خاطره انگيز درارتباط كامل با محيطي نمايشگاهي و همچنين براي برآمدن نيازهاي امروزي جهانگردان و استفاده كننده از باغ و آشنایی آنان با انواع باغ های ایرانی و نيز مبتني بر سنتهاي گذشته به وجود آورد.
منابع
– ايراني بهبهاني، شفیعی، هما، بنفشه، 1386، منظر سازی کوهستان با استفاده از گیاهان بومی، مجله محيط شناسي، شماره 42، تابستان 1386.
– پيرنيا، محمدكريم. 1373. باغهاي ايراني. نشريه آبادي سال چهارم، شماره پانزدهم.
– تافلر، آلوین. 1383. ؟
– خلیل نژاد، م. 1384 . باغ ایرانی منظری از حکمت ایرانی ماهنامه پیام سبز شماره 42 .
– دانش دوست، یقوب.. 1363 باغ ایرانی، (متن سخنرانی در دانشگاه شهید بهشتی)، فصلنامه اثر، شماره 18 و 19 .
– ویلبر، دونالد. 1348. باغ های ایران و کوشک های آن، ترجمه مهین دخت صبا، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، تهران.
پروژه طراحی معماری منظر (379.7 KB)
تعداد دانلود: 28
زمان آخرین دانلود: چهارشنبه, 18 جولای 2018
------------------------------------------------------------------------------------------