ایرانیان از چندهزار سال پیش به ارزش رابطه انسان و طبیعت در درون شهرها پی‌برده‌اند و در ایجاد این رابطه پیشگام بوده‌اند. در چند دهه اخیر، توسعه شهری شتابان موجب گسترش ساخت و ساز به فضاهای شهرها شده و این میراث ارزشمند و رابطه آن با انسان را در معرض فرسایش و نابودی قرار داده است.
رودخانه عتصر طبیعی در منظر شهری است که فرصتی جهت کشاندن طبیعت در دل شهر را فراهم می کند و به عنوان منابعی بالقوه ای است که مردم را به سوی خود می کشاند و باعث گذراندن پاره ای از اوقاتشان در کنار آب می شود.
در رساله پیش رو رودخانه، یکی از عناصر منظر انتخاب و به ساماندهی منظر طبیعی آن پرداخته می شود،در ابتدا به نقش منظر و رابطه آن با انسان و محیط و چیستی منظر طبیعی پرداخته ودر مرحله بعد ارزش واهمیت این عنصر حیاتی (آب)و دلیل انتخاب آن مورد بررسی قرار می گیرد.
از آنجا که رودخانه در شهر در تعامل با مردم است و مخاطبان این عنصر منظرین را شهر و مردم تشکیل می دهند به بررسی این عوامل ورابطه آنها با یکدیگر پرداخته می شود . مردم از طریق گذراندن اوقات فراغتشان و نیاز روحی مبرم به حضورشان در طبیعت با رودخانه در ارتباطند . رودخانه عتصر طبیعی در منظر شهری است که فرصتی جهت کشاندن طبیعت در دل شهر را فراهم می کند  و به عنوان منابعی بالقوه ای است که مردم را به سوی خود می کشاند و باعث گذراندن پاره ای از اوقاتشان در کنار آب می شود.بدین منظور بررسی حضور اب به صورت طبیعی به عنوان عنصری پویا و نقش فضای سبز به عنوان نمودی از طبیعت در منظر شهری الزامی است.
رودخانه خشك از ميان شهر شيراز عبور مي كند و رودي است سيلابي كه در برخي از روزهاي زمستان و در اوايل بهار سيلابها در آن جريان مي يابد و در سایر روزهای سال خشک و بی آب است. اين رودخانه در گذشته نقش بسيار مؤثري در ايجاد باغات و فضاي سبز به همراه داشته است ليكن به مرور اين نقش كاسته شده است. این رودخانه فراموش شده پتانسیل های قابل ملاحظه ای برای احیاء و تبدیل به فضای سبز و تفریحی دارد.سامان دهی رودخانه میتواند آن را به عنوان عنصر مهمی در شهر شیراز تبدیل کند  به شهر هویتی دیگر گونه بخشد.احیا حاشیه رودخانه و تبدیل آن به فضای سبز تفریحی موجب ارتقای کیفیت منظر شهری میشود. با توجه به آنكه شهر شيراز از مناطق طبيعي زيبا و واجد آثار و ارزشهاي فراوان طبيعي و تاريخي و شهرسازي ادوار گذشته است، باززنده سازی و ساماندهی این رودخانه به شهر چهره و هويت ويژه اي خواهد بخشيد.
با توجه به نیاز شدید شیراز به فضاهای باز ؛گردشگری و تفرجگاهی ضرورت ساماندهی و بازسازی و حفظ محیط زیست این رودخانه که در محور میانی شهر قرار دارد در این رساله مورد توجه است باساماندهی  قسمتی  از رودخانه خشک و مسیر رودخانه فضاهای مناسب شهری ایجاد نمود این چنین فضاهایی میتواند محور توسعه کالبدی شهر شیراز قرار گرفته است و تاثیرفزاینده ای رادر ساماندهی شهر به همراه داشته  باشد .

فهرست مطالب:
فصل اول:کلیات تحقیق: 1
1.1- مقدمه: 1
1.2- طرح موضوع: 2
1.3 –هدف: 3
اهداف طراحی: 4
1.4- ضرورت طراحی: 4
1.5-سئوالات تحقیق: 4
1.6-محدودیت هاو مشکلات تحقیق: 5
1.7-روش تحقیق: 5
فصل دوم:مبانی نظری 7
مقدمه: 7
1-2- مفهوم منظر و نحوه ادراک آن: 8
2.1.1- پیوند منظر،انسان و طبیعت: 8
2.1.2- منظر طبیعی: 9
2.1.3 – جمع بندی: 10
2.2- جایگاه آب در فضاهای شهری: 10
2.2.1 – اهمیت و بررسی نقش آب  از دید منظر: 11
2.2.2 – بررسی نقش معنایی: 12
آب در فرهنگ ایرانیان قبل از اسلام: 12
آب در فرهنگ ایرانیان پس از اسلام: 12
2.2.3 نتیجه: 13
2.3 – اوقات فراغت و نقش آن در زندگی انسان 13
2.3.1- نیازها و انگیزه‌های انسان 13
2.3.2- تعریف اوقات فراغت 14
2.3.3-  ملاحظات مربوط به گذراندن اوقات فراغت برای طراحی کالبدی فضان آن : 15
1-زمانی: 15
2-از نظر مکانی: 16
3.چگونگی فعالیت: 16
2.3.4 – برنامه‌ریزی اوقات فراغت: 17
-اصول برنامه‌ریزی اوقات فراغت: 17
2.3.5 – نتیجه : 17
2.4-  فضای سبز شهری: 18
2.4.1-  بررسی اهمیت و نقش فضای سبز در کالبد شهری: 19
2.4.2- اهمیت فضای سبز از بعد زیست اجتماعی 19
2.4.3-  اهمیت فضای سبز از بعد ا کولوژی: 19
2.4.4- هدف زیبایی شناسانه  در فضای سبز: 20
2.4.5 -امکانات فضای سبز کلان شهرها 21
2.4.6-پوشش گیاهی اطراف رودخانه خشک: 21
2.4.7 -نتیجه: 22
2.5-روددره ها بستر پیوند انسان ،شهر و طبیعت 23
مقدمه: 23
2.5.1 -تقابل شهر ها و رود دره ها بر یکدیگر 25
2.5.2-روددره ها ریه های تنفسی شهر: 26
2.5.3 -فعالیت‌های تفرجگاهی رود کناره‌های شهری : 27
2.5.4 – کناره رود فصلی 28
2.5.5  -اهداف راهبردها و سیاست‌های کناره رود فصلی 29
2.5.6 -توصیه های طرح بهسازی و نوسازی کناره رود فصلی 31
2.5.7 -حفاظت و توسعه پایدار رود ـ دره‌های شهری با تأکید بر دیدگاه طراحی شهری ـ محیطی 31
2.5.8-جمع بندی: 32
2.6-مهندسی رودخانه 32
مقدمه: 32
2.6.1 -تعریف سیل: 32
2.6.2 -عوامل موثر در وقوع سیل: 33
-تغییر در مردم 33
– تغییر در سیل 34
-تغییر در درک مردم نسبت به سیل: 34
2.6.3 -چرخه هیدرولیک: 34
2.6.4 -تغییرات هیدرولوژیک: 35
2.6.5-چگونه خطر ناشی از سیل را کاهش دهیم: 36
2.6.6 – جنبه‌های مختلف با مقابله با سیلاب 37
الف-اقدامات ساختمانی: 38
-آبگیرهای ذخیره‌ای: 38
-تأسیسات تأخیری : 39
-حوضچه نفوذ: 40
-ترانشه‌های نفوذ: 40
-سطوح مفروش متخلخل: 40
ب -اقدامات مدیریتی: 41
2.6.7-کنترل فرسایش و رسوبگذاری: 42
2.6.8-اقدامات کنترلی فرسایش و رسوب‌گذاری 43
2.6.9- انتخاب مصالح  در مناطق سیلابی: 43
2.6.10-نتیجه: 44
2.7 -اکولوژی رود دره های شهری 45
2.7.1- اکولوژی منظر: 45
2.7.2- اکولوژی منظر رودخانه: 46
2.7.3- اصول اکولوژی رود دره های شهری: 46
2.7.4- چارچوب اکولوژیکی طراحی رودخانه: 46
2.7.5- راه کارهای طراحی اکولوژی رودکنارها : 47
جنبه های ژئوگرافی : 47
1-پیوستگی رودخانه: 47
2-سیل : 47
3-آبهای زیر زمینی: 47
4-سیلاب وزهکشی: 48
5-آلودگی و رسوبات: 48
6-فرسایش و رسوب گذاری: 48
جنبه های بیولوژی: 48
1-پوشش گیاهی: 48
2-جانوری : 49
نتیجه فصل: 49
فصل  سوم: بررسی نمونه های موردی: 53
3.1- رودخانه cheonggeycheon:        53
3.1.1 – ضرورت احیا: 54
3.1.2- احیای رودخانه: 54
3.1.3 – دلایل بازسازی: 55
3.2   –  پارک رود کناری گودالوپ: 58
3.2.1 -موقعیت جغرافیایی: 58
3.2.2 -نحوه طراحی: 58
3.2.3- برنامه فیزیکی طرح: 59
3.2.4-بررسی نکات ویژه: 61
33- طرح ساماندهی رود دره گلابدره 62
3.3.1- موقعیت جغرافیایی: 62
3.3.2- طرح ساماندهی: 62
3.3.3-بررسی نکات مهم: 64
نتیجه گیری: 64
فصل چهارم شناخت بستر 67
4.1 – شناخت عمومی شیراز: 67
4.1.1 – موقعیت جغرافیایی شیراز: 67
4.1.2 – موقعیت طبیعی شیراز: 67
4.2 – پيشينه تاريخي شهر شيراز 68
4.21- دوره صفاری و آل بویه ( بعد از اسلام ) 68
2 4.2- دوره اتابکان 69
4.2.3 – دوره صفویه 69
4.2.4  – دوره زندیه 70
4.2.5- دوره قاجاریه 71
4.2.6- دوره پهلوی اول 71
4.3 – القاب و عناوين شيراز 72
4.4 – مطالعات اقلیمی شیراز: 72
4.4.1 – دما 72
4.4.2– رطوبت نسبي 72
4.4.3– تابش خورشيد 73
4.4.4 – باد 74
4.4.5–  بارندگی 74
4.5- معرفی رودخانه خشک 75
4.5.1-  وصف رودخانه از زبان سیاحان مورخان و شعرا: 76
4.5.2 – موقعیت جغرافیایی 77
4.5.3- بررسی کلی اقلیم منطقه 77
4.5.4 – مطالعات هیدرولوژی 78
4.5.4.1 – ایستگاه هیدرومتری چنار سوخته-خشک 78
4.5.4.2 – ایستگاه هیدرومتری چنار سوخته-نهر اعظم 78
4.5.5-  فیزیوگرافی 79
4.5.6 – ویژگی‌های طبیعی رودخانه 80
4.5.6.1ـ پوشش گیاهی حواشی رودخانه: 81
4.5.7ـ ویژگی‌های کالبدی رودخانه و حوزه: 82
4.5.7.1ـ ساخت و سازهای حوزه آب‌ریز رودخانه: 82
4.6 -ویژگی‌های رودخانه در مقطع مورد نظر: 82
4.6.1 – سکانس‌بندی منطقه موردنظر 83
4.6.2 – فضای سبز موجود: 90
4.6.3 -منظر طبیعی رودخانه 91
4.6.4 -پلان کاربری ها 92
4.6.5- پلان دسترسی ها 93
4.6.6- پلان فضای سبز 94
4.6.7 -جهت بادغالب و تابش مطلوب 95
4.6.8 -جلوه‌های منظر و دیدهای سایت 96
4.7-اهداف طراحی: 97
4.8 – سناریو طراحی: 97
الف- سکانس اول منطقه بحرانی-شهری: 97
ب -سکانس دوم حوزه طبیعت گرا: 97
ج -سکانس سوم حوزه تفریحی- شهری 97
4.9- ایده های منظرین: 98
4.9.1  – مسیرهای حرکتی: 98
4.9.2 – فضاهای باز ومکث: 98
4.9.3 – جداره‌ها: 99
4.10 -سیاست‌های کلان طراحی: 99
4.11- سیاستهای عملیاتی طراحی: 99
4.12 -سیاست های اکولوژی رودخانه 100
4.12.1 -پیوستگی در رودخانه خشک: 100
4.12.2 .آبهای زیرزمینی: 100
4.12.3 -آلودگی و رسوبات 100
4.12.4 – پوشش گیاهی: 101
4.12.5 -جانوری : 101

"دانلود فایل های پیوست مطلب"
-----------------------------------------------------------------------------------------
ساماندهی منظر طبیعی رودخانه خشک شیراز حاشیه چمران (394.9 KB)
       تعداد دانلود: 62
       زمان آخرین دانلود: سه‌شنبه, 13 آگوست 2019
------------------------------------------------------------------------------------------