انسان با قرار گرفتن در یک مکان به طور نا خوداگاه و گاه ، آگاهانه نشانه ها و خصوصیاتی از آن را به ذهن می سپارد که که با قرار گرفتن در سایر محیط ها در صدد قیاس نشانه های مشابه بر می آید. بدین ترتیب برای مجموعه هایی که از ترکیب نقاط عطف و فضاهای جنبی به صورت سلسله مراتبی و پشت سر هم تشکیل شده اند نظیر پروژه های طراحی شهری ، معماری منظر و گاها معماری ، رعایت و بررسی این نکته که این نقاط عطف واجد کدامین ویژگی های مشترک باشد و شباهتشان تا چه حدی باشد ، ضروری و قابل تامل است.
در سفر سمنان و بازدید از بازار این شهر در ابتدای مسیر در تکیه پهنه توقفی نسبتا طولانی داشتیم. تکیه پهنه فضایی جمعی از بازار بود که به خاطر قرار گرفتن کاربریهای مختلف اطراف آن همچون حمام ، حجره ها و دست فروشان و در ساعت حضور ما نسبتا شلوغ و سر زنده است. همین تامل در تکیه پهنه باعث شد نشانه ها و جزئیات آن نظیر ستونهای مرکزی و نوع خاص پوشش سقف به خاطر سپرده شود.. با این وجود در ادامه مسیر بازار و مواجه شدن با تکیه دیگری به نام تکیه ناسار و پیش از ورود کامل به آن پنداشتم که به تکیه پهنه بازگشته ایم و این اشتباه به خاطر خصوصیات مشابه این دو تکیه نظیر ابعاد و اندازه ها و تناسبات، ستوندار بودن فضای مرکزی و نوع قرار گیری حجره ها در اطراف رخ داده بود و البته بعد از حضور کامل در تکیه دوم و دیدن و قیاس جزئیات و مشاهده حال و هوای متفاوت و سکوت نسبی حاکم بر تکیه ناسار بر خلاف تکیه پهنه این تصور مرتفع گردید. با این حال تردیدی نیست که این دو تکیه دارای شباهت هایی هستند که شاید اگر در دو زمان کاملا متفاوت مورد مشاهده قرار گیرند مورد توجه نباشد ، اما به علت اینکه با حرکت در بازار سمنان این دو فضا به صورت سلسله مراتبی و با فاصله زمانی اندک مشاهده میشوند این شباهتها خود را نشان داده و این سوال را ایجاد میکند که لزوم وجود دو فضا با خصوصیات ظاهری اصلی متشابه در یک بازار چه بوده است و آیا این اتفاق عمدا افتاده است و یا دارای دلیل یا دلایل دیگری بوده است.
سوال دیگری که مطرح میشود این است که به طور کلی برای ناظری که در مسیر شهری همچون بازار یا سایر فضاهای عمومی حرکت میکند و به صورت سلسله مراتبی سکانس هایی در ذهنش ثبت میشود تشابه نسبی این تصاویر مفید است یا منجر به سردرگمی مخاطب میشود.؟ آیا این نقاط عطف تا چه حد بایستی واجد ویژگی های مشترک باشند و تفاوتها و شباهت هایشان در کلیات و جزئیات بهتر است مطابق با چه معیار هایی باشد تا ضمن یکپارچگی کل مجموعه ی مورد طراحی ، موجب سردرگمی مخاطبان نشود. مطمئنا پاسخ به این دغدغه بررسی های روانشناختی جامعی را مطابق و متناسب با موضوع طراحی و بستر آن می طلبد .