“…همه میدانیم که فرانسه بهترین غذاهای دنیا را دارد…”
این جمله آغازین فیلم است که با یک تصویر کره زمین که برج ایفل روی آن شاخص شده، همراه است. این عبارت با تاکیدی که روی آن به عنوان اولین سکانس فیلم می شود در آغاز مخاطب را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.
“راتاتوی” جدید ترین انیمیشن کارتونی شرکت دیزنی و پیکسار است که به شدت مورد توجه منتقدان و مخاطبان در سراسر دنیا قرار گرفته است و توانسته در صدر فیلم هایی که بیشترین نقد مثبت برآن نوشته شده ، قرار بگیرد.(www.irdub.com)
پخش این انیمیشن کارتونی به اندازه ای تاثیر گذار بود که واکنش مثبت منتقدان بسیاری از رسانه های معتبر جهان را به دنبال داشت. نشریات معتبری همچون نیویورک تایمز ، وال استریت ژورنال ، تایم، نیوزویک، شیکاگو تریبون و … با انتشار مقالاتی به بیان نظر خود نسبت به این اثر پرداختند. غالب این مقالات به تعریف و تحسین از این اثر به عنوان یک محصول تاثیر گذار ، قوی و با پشتوانه مطالعاتی معرفی شده بود. نکته مشترک و جالب توجه در بین این نظرات، به تحقیق گسترده نویسنده و کارگردان این انیمیشن بر روی تک تک موضوعات داستان از جمله شهر پاریس، رستوران های آن و آداب و اخلاق ساکنان پاریس اشاره دارد.
حتی سایت صدا و سیمای جمهوری اسلامی در واکنش به این انیمیشن ضمن اشاره به ساختار خوب داستان اضافه می کند: ” نماهایی هم که از شهر پاریس در فیلم می بینیم بسیار حیرت انگیز است.”
“راتاتوی” Ratatouilleیکی از غذاهای لذیذ مخصوص ناحیه جنوب شرق فرانسه است که شباهت زیادی به یتیمچه کدو و بادمجان ایرانی دارد. این غذا الهام بخش داستان انیمیشن کارتونی Ratatouille بوده است.
داستان فیلم در شهر پاریس اتفاق می افتد و شخصیت اصلی داستان یک موش به نام (remy) است که برخلاف سایر موشها، عاشق غذای تمیز و خوشمزه است و آرزو دارد که روزی بهترین سر آشپز پاریس شود….
عناصر اصلی داستان، یک موش به نام رمی ، غذایی به نام راتاتوی و شهر پاریس است. در حقیقت می توان گفت که بستر داستان که شهر پاریس است عنصری قوی و تفکیک ناپذیر از کلیت داستان به شمار می رود. حتی در گاهی اوقات به نظر می رسد که تاکید هایی آگاهانه بر روی شهر پاریس صورت گرفته و داستان قصد معرفی و تبلیغ شهر پاریس را دارد.
منظر شهر پاریس
هدف این نوشتار، بیان این موضوع است که شهر پاریس وقتی در یک اثر هنری حضور می یابد به واسطه ویژگیهایی از شهر پاریس که برای همگان تا حدودی آشنا و خاطره انگیز بوده، می تواند با مخاطب اثر ارتباط قوی برقرار کند. آنچه در پی می آید برخی از این موارد است:
تاکید بر منظر شهر پاریس
در چند صحنه که نقاط عطف داستان هم به شمار می رود منظر شهر پاریس موضوع اصلی است و یا از منظر شهر پاریس به عنوان پس زمینه استفاده شده است این منظره، شایع ترین و معروف ترین منظره پاریس نیز هست. به این معنی که عناصر این منظره برای اکثر افراد آشناست: بافت متراکم پاریس، برج ایفل که از همه جای پاریس خود نمایی می کند و رود سن که حاشیه وسیع و پل های زیبایی دارد.
انتخاب لوکیشن بخش های اصلی داستان بسیار آگاهانه بوده است و مانند بسیاری از آثار سینمایی برتر دنیا همچون “آخرین تانگو در پاریس” –اثر برتولوچی- از فضاهای شهری پاریس به خوبی بهره برده است ولی تفاوت در این است که در اینجا همه چیز ساخته شده است. فضا، رویداد ها و شخصیت ها همگی محصول طراحان انیمیشن این اثر بوده است.
برج ایفل
شاخص ترین و مهمترین عنصر شهر پاریس که به نماد این شهر تبدیل شده است. حضور این عنصر در منظر شهر پاریس بقدری جدی است که در هیچ یک از نماهای فیلم منظره شهر بدون برج ایفل نیست! (حتی اگر از چند زاویه متفاوت و حتی مخالف هم دیده شود.)
حاشیه رودخانه سن و پل های آن
همانطور که در بسیاری از فیلمهایی که داستان آن در پاریس اتفاق می افتد و از لوکیشن حاشیه رود سن استفاده می شود در این انیمیشن هم بخشی از داستان در این فضا اتفاق می افتد و بسیار هنرمندانه با تصاویر فتورئالیستی پاریس را به تصویر می کشد.
رستورانهای پاریس
فرانسه را به غذاهای خوشمزه که در رستورانهای آن طبخ می شود، می شناسند و پاریس نیز از گذشته به داشتن رستورانهای معروف و متعدد شهره بوده است. آگاهی از این موضوع در انتخاب پاریس به عنوان مکان داستان نقش بسزایی داشته است. در مقابل از این موضوع در وسوسه کردن مخاطب استفاده شده است که : ” حتماً به پاریس سفر کنید و در یکی از رستورانهای آن یکی از غذاهای فرانسوی را میل کنید.”
کلیسای نتردام
Rose window معروف کلیسای نتردام آنچنان در خاطره ذهنی از شهر پاریس اهمیت دارد که در این انیمیشن نیز حضور می یابد و در یک سکانس از فیلم شاهد عبور شخصیت اصلی داستان از کنار کلیسای نتردام هستیم تا به طور تلویحی به مخاطب بگوید که پاریس چیزهای دیگری هم برای دیدن دارد.
کانال های فاضلاب پاریس
شاید اولین بار بطور جدی ویکتور هوگو در رمان بینوایان از این کانالها به عنوان لوکیشن داستان خود استفاده کرد و بخشی از اتفاقات انقلاب کبیر فرانسه در همین کانالهای فاضلاب روایت شد. پس از آن در بسیاری از داستانها و فیلمهایی که شهر پاریس بستر ماجرا بود به نوعی به این کانالها گریز زده می شد. بطوریکه اکنون به یکی از کاراکتر های هویتی(؟) شهر پاریس تبدیل شده است و بیننده با دیدن این فضای نه چندان دلنشین ناخودآگاه به یاد پاریس می افتد.
خانه های زیرشیروانی
از سه موقعیت عمده که داستان در آن اتفاق می افتد( رستوران- خیابان وفضای باز شهری- خانه linguini ) ، خانه ای زیرشیروانی مربوط به شخصیت دوم داستان است که از پنجره های آن سیمای عمومی شهر پاریس و برج ایفل به خوبی دیده می شود. این موقعیت نیز برای بیننده بسیار آشناست چرا که در فیلم های دیگری نیز با صحنه ای مشابه این مواجه شده است. این انتخاب نویسنده و کارگردان باز هم بر این مطلب صحه می گذارد که در تهیه این انیمیشن، تحقیق مفصل و کاملی انجام گرفته است تا به خوانایی داستان افزوده شود و پذیرش عمومی مخاطبان را به دنبال داشته باشد.
غبار شبانه و مه
رنگ آسمان و حال و هوای فضا موضوعاتی هستند که در ادراک ما از یک شهر موثر است. اما کمتر مورد توجه قرار می گیرد و در نگاه اول به یک شهر چندان ملموس نیست. هنگامی که به درک خود از پاریس –به عنوان توریست- مراجعه می کنیم ، متوجه این مسئله می شویم که تصویر ذهنی ما از پاریس در شب همراه با مه و غبار بوده است. این نکته ظریف نیز از نگاه کارگردان پنهان نمانده و رعایت آن در صحنه های مختلف به باورپذیری و ارتباط بیننده با محیط کمک شایانی می کند.
حضور یک منتقد(critic)
هرچند که این آیتم از جنسی متفاوت با آنچه تا کنون گفته شد می باشد اما باید به این نکته توجه داشت که برای طیفی از روشنفکران جهان ، پاریس به عنوان مدینه فاضله ای است که برای هر موضوع منتقدی وجود دارد و در حقیقت تمام اتفاقات روزمره زندگی به نوعی زیر زره بین قرار گرفته و مورد کنکاش قرار می گیرد تا گزینه بهتر معرفی شده و بر کیفیت زندگی افزوده شود.
این موضوع که مردم در اموری مثل غذا خوردن و انتخاب رستوران بهتر نیز تابع نظر یک منتقد غذا باشند نکته ای است که فقط در یک گوشه دنیا اتفاق می افتد و آن جایی نیست مگر پاریس!
به بیان دیگر می توان گفت که داشتن منتقد برای هر موضوعی و تبعیت مردم از منتقدان نیز به کاراکتر هویتی ساکنان پاریس تبدیل شده است.
ترکیب جمعیتی شهر پاریس
این عنوان نیز از جنس مسائل اجتماعی است اما نباید فراموش کرد که درک ما از یک محیط با تمام عناصر حاضر در آن صورت می گیرد . بنابر این درک ما از یک شهر و تصویر ذهنی ما از آن با افراد ساکن در آن شهر در ارتباط است.
به بیان دیگر ما همواره شهر پاریس را با طیف متنوعی از نژاد ها درک کرده ایم نژادهایی همچون مهاجران شمال آفریقا و یا مهاجرانی از شرق آسیا و حتی توریست هایی که به قصد بازدید از شهر پاریس برای مدتی در این شهر اقامت دارند. بنابراین هنگامی که در این داستان کارگران رستوران از نژادهای مختلفی هستند برای بیننده موضوع نا آشنایی نیست و حتی در باورپذیری داستان نیز موثر است.
نوستالژی
بهترین صورت بیان مفهوم نوستالوژی را در صحنه ای از این انیمیشن شاهد هستیم که منتقد غذا (Anton Ego) هنگام چشیدن غذای مخصوص سرآشپز(Ratatouille) طعم غذا ناگهان او را به خاطرات دوران کودکی اش می برد و آنچنان این حس نوستالژی در او اثر می کند که نظر مثبتی به غذاهای رستوران Gustaou پیدا کرده و با انتشار نظر خود، باعث رونق رستوران می شود.
از نگاه دیگر می توان توجه به نوستالژی را که در دوران پس از مدرن اهمیت یافت به عنوان رویکرد کلی داستان در نظر داشت.
پاریس، شهر رویاها و دیگر ابعاد پنهان داستان
مفاهیم دیگری که در ورای این داستان در جریان است، تاکید بر اهمیت خانواده ، کمال گرایی و تلاش برای رسیدن به آرزوهاست که ایده های مستتر در داستان است. همچنین فارغ از همه جنبه های تبلیغی که در این فیلم شاهد آن هستیم دو موضوع بیش از سایر موضوعات جنبه تبلیغی داشت:
اول: این موضوع که” شهر پاریس” جایی است که انسان می تواند به آرزوهایش برسد. این گزاره به صورت آشکار در فیلم بیان نمی شود اما برای مخاطبان اصلی این اثر که کودکان هستند این ذهنیت به وجود خواهد آمد که “برای آنکه به آرزوهایت برسی باید به پاریس بروی!”
دوم: اشاعه گرایشی جدید در صنعت توریسم به نام «توریست غذایی» است. در بین انواع گرایش های موجود در جهانگردی شاخه ای جدید در حال توسعه است که می توان از آن به عنوان توریست غذایی نام برد. در این حالت، هدف جهانگرد از مسافرت به یک کشور ، چشیدن غذاهای ویژه آن منطقه است تا با ذائقه و سلیقه غذایی مردم آن کشور آشنا شود.
در چند سال اخیر این نگاه به جهانگردی بشدت جایگاه خود را در بین سایر گرایشهای جهانگردی همچون اکوتوریسم(طبیعت گردی) و … تقویت کرده است و به پدیده ای جدی در حوزه گردشگری تبدیل شده است.
آنچه که به عنوان ویژگی های پاریس نام برده شد در حقیقت عناصری ذهنی و عینی در شهر پاریس هستند که در مجموع هویت شهر پاریس را شکل می دهند و حضور آنها در یک اثر رسانه ای(همچون فیلم) باعث می شود فضای ذهنی مخاطب هر چه بیشتر به درک شخصی او از حضور در شهر پاریس نزدیک شود.
به هر حال نباید فراموش کرد که بخش عمده ای از موفقیت این اثر وامدار شهر پاریس و سابقه تاریخی آن در ذهن مردم سراسر دنیاست.
منظر شهر پاریس در سینما - نگاهی به انیمیشن کارتونیRatatouille و تصویر ذهنی پاریس (201.7 KB)
تعداد دانلود: 3
زمان آخرین دانلود: شنبه, 14 می 2016
------------------------------------------------------------------------------------------